Nýjar kvöldvökur - 01.01.1910, Síða 48

46
NÝJAR KVÖLDVÖKUR.
Bókin er 23 arkir á stærð og flest eru það
tækifæriskvæði, ljóðabréf, hestavísur, brúðkaups-
kvæði og eftirmæli. F*að verður því nokkuð
einhæft að lesa bókina í gegn. En fáttafþessu
safni er ónýtt, og margt er gott í því, sumt
svo gott, að ungu skáldin sletta sér ekki öllu
betur niður en hann gerir sumstaðar t. d. »í
Sellöndum«, «Næturhugsun« o. m. fl. Honum
er létt um skarpar hugsanir og afmarkaðar, og
meitlar þær stundum furðanlega þétt saman í
kjarngóðum og fám orðum, sem vitnar það
bezt, að það hefir búið talsverð skáldskapar-
gáfa í honum, þó að ekki jafnist á við Hjálm-
ar eða Stefán G. Stefánsson.
En það er eitt, sem eg sakna í þessari bók.
F*að er ofmikið í henni af löngum kvæðum.
Eg skil ekki í því, að Jón gamli hafi ekki átt
í fórum sfnum sand af lausavísum, sem honum
hafa dottið í hug við og við við tækifæri. Slík-
ar vísur eru oft eitt af því smellnasta, sem
skáldin láta eftir sig. Eg hefði óskað eftir einni
örk færra af hestavísum, og í þeirra stað hefði
komið flokkur af lausavísum. — Eg býst ekki
við að þessi bók breiðist mikið út utan þeirra
sveita, sem skáldið er kunnugur í — og eng-
inn hefir enn mér vitanlega getin hennar á prenti.
En það er rangt gert. Oft er það gott sem
gamlir kyeða, og svo er líka hér. F*að er ekki
svo lítið nýjabragð að sumum vísunum hans.
t. d. í Vormorgun:
Gullna lokka út við ál
árdagssólin greiðir;
stiknar dögg við brekku-bál,
blærinn angan leiðir.
Ofið er gulli eyjaband
eygló list þá kunni.
Kankvís bára kaldan sand
kyssir votum munni.
Hleður bárau vinnuvönd
virki á föstum grunni,
þar sem heldur hreiðurönd
hús í náttleysunni.
Og ekki þykist hann ofgóður til þess að
leita sér styrktar annarsstaðar, þegar undirstöð-
urnar undir jarðnesku byggingunum okkar bila,
og segir því:
Eg held svo af bæninni, hún er mitt líf,
þá hjartað er orðið þreytt.
F*að er sú huggun, sem hæfir sorg
að halla sér drotni að.
Og trúin er alls eigi markleysu mál,
í mótgangi sannast það.
Bókin öll frá upphafi til enda lýsir þrek-
miklum skapmanni, sem hefir gert sér lífið Ijóst
og lítur á það með vitringsaugum og skálda-
augum. Eg vildi þakka gamlamanninum fyrir
gjöf hans til þjóðar sinnar — og óska að fleifi
læsu hana en eg býst við að verði.
' J■ J-
——
„Nú launaða ek lambit grá."
Haustvindur æddi um hæðir og grund,
húmaði snemma mn síðdegisstund —
frostrós á Ijórana lagði. —
Á bæjarbust gargaði hrafninn hátt,
í húsunum inni var þögult og fátt
og skildi það sízt, er hann sagði. —
Hvað mundi hann vilja? — Var hann að spá
að voðagest bæri að húsunum þá
sem blóðuga brautina lagði,
sem letraði feiknstafi á lífs síns slóð,
en lokadag þennan feigur tróð.
Blóðdrekkur sá það og sagði:
Von er að Jörfa á Víga-Styr;
þar valdi sér gistingu nú og fyr,
fylgdarlið umsátri eyddi,
því sökótt hann átti og óttaðist hefnd,
einhvers af inörgum, heitorðin efnd.
er málagjöld maklega greiddi. —
Upp ólst þar Gestur, og gætti þá fjár,
geðspakur reyndist og vaxtasmár,
en mönnum var flestöllum frárri,
En óbættan föður hann átti sinn,
og ofjarl var flestum vegandinn —
haldinn því hugraun sárri.
F'ann dag var hann úti og öx skepti þá,