Ný dagsbrún - 01.01.1904, Blaðsíða 79

NOK'ðUR OG XIðUR.
73
I>eír sjá ftd hjer er ekki ;u> taia um hvað satt sjc, heldur
guðdómlegan innblástur, guðdömlegan sannleika, og hann
á ckkert skylt við annan sannlcika. Það kemur lijcr fram
sem jcg sagði áðan, að ef þú villt ala upp skálk Pá
kenndu honum að IjiUja.
Jeg vil hjer koma mcð Iitla grtin íir ræðu hins nafn-
fræga William Itllery Channing. Ræðan er ,,Onthc Ele-
vation of the Laboring Classes" (bls. 45.). Hann cr að
tala um hugsanaafl cinstaklingsins, að það sje hið bczta
mcðal að lyfta upp hverjum manni, og segir svo r
,,Jeg hefi alit til þcssa gj'irt ráð fyriv að þetta afl væri
notað tí! þess að afla sannleikans, og bið yður að missa
aldrei sjönar á þvf, — þvf afi hugsunarinnar má nota til
margra annara hluta Það má nota það til að afla sjcr
auðs, að komast til valda, að blinda aðra, að varpa
svikaljóma á glœpi og allskyns óþokkaskap, að láta
vondan málstað sýnast rjetlan. ' En sjc það notað þann-
ig, þá er það tii eyðileggingar. Ef að vitið cr notað
t:i yfirhylmingar glœpum, til eflingar lyginni, þá er
það manninum tii svfvirðingar, það týnir hæfilegleikan-
um að greina nannl'eikann frá lyginni, hið cjóða frá
hinu illa, hið rj.dta frá hinn ranqa, það verður þá
einskis virði, eins og augat sem ekki getur greint svart
frá hvftu, eða stórt frá smáu. Veí þeirn inatmi, tsem
ekki her eleku til mnnleikann' í brjást-i s/nu. Þegar
clsku til sannleikans hefirskort, þáhefirvitið orðið sann-
arleg böðlasvipa á mannkynið, eitrándi allt sem 'hún'
hefir snert. Sannleikurinn er Ijós hins óendanlega guðs
og ímynd hans í manninurn. Ekkert er raranlerjt
n>ma sannleikurinn. Hverskonar draumatilbúningar
- eða hug'myndir, sem menn hafa sett f staðihn fyrir sann-
lcikann, liafa skjötlcga kollvarpást og að engu orðið.
An sannlölkáns Ivefir vonin engán grundvöll, og allartil-