Ný dagsbrún - 01.01.1904, Blaðsíða 85

NORðUR OG NIðUR.
79
En allt fyrir það væri það ofætlun að ætla hcilum hóp
manna, að kasta burtu fríi sjcr mcð öllu, öllum þcim vana,
öllum þeim lærdómi og uppfrœðslu, öllum þcim hugmynd- .
um, sem þeir híifðu drukkið inn með móðurmjólkinni.
„Smckkurinn sft., scm kcmst f kcr, keiminn lengi cftir bcr,“
segir gamalt mftltæki, og á það við hjer ckki síður en ann-
arstaðar.
Þcir fara ðr orþódoxu kyrkjunni únltarararnir og van-
trúarmcnnirnir, þcir scm ærlegastir vilja vcra, cn það cr
einhvcrn vcginn svo, sem fjöldi þcirra hafi ekki úthald cða
dug til að standa mcð sannfæringu sinni. Þeir vcrða ó-
nýtir og gagnslausir mcnn í sfnu nýja fjelagi, eða þcir
vilja ckki vcra f neinu fjclagi. *Jcg hcfi heyrt svo margan
manninn scgja á þcssa lcið : ,,Ja, jcg hcld það sjc það
sama hvar jeg cr. Jeg trúi ekki þessu, sem kyrkjan lút-
erska kennir, cn jcg sjc að margir aðrir góðir mcnu eru
þar, og þá get jcg vcrið þar lfka“.‘ Þarna kemur barns-
licilinn fram, og stendur manni þcssum fyrir andlegum
þrifum. Aðrir ætla að það sje nóg, ef að þeir scgja sig
úr kyrkjufjelaginu, þá sje öllum skyldum þcirra lokið. *
Þcir finna ckki til þoss, að þcir hafi nokkrar skyldur við
mennina og mannfjclagið. Þeir gætu sjcð bróður sinn
drcginn til svívirðingar cða dauða, án þcss að reyna að
lyfta fingri til að hjálpa honum.
Þetta ástand gct jcg f rauninni ckki kcnnt mönnun-
um sjálfunr, cða þvf, að allir menn sjc af náttúrunni svona
vondir, hcldur nppcldinu, hugsunarhættinum, hugmynd-
unum, scm þeim eru innprcntaðar í barnæsku. Það cr
lfkt og rithöfundur einn hcfir sagt, að mciri hluti manna
hugsar eins og feður þeirra hugsuðu, cn feður þeirrahugs-
uðu cins og afar þeirra, afar þeirra eins. og langafar þcirræ
cn langafar þeirra luigsuðu — ckici ncitt.
Þcssi stefna, sem jeg licfi verið að bcnda á, kemurþví