Nýjar kvöldvökur - 01.04.1952, Blaðsíða 38

Endurminningar
Kristjáns S. Sigurðssonar
Ágrip af sjálfsæfisögu.
N. Kv.
(Framhald.)
Þá vann lijá Snorra maður utan úr Höfða-
hverfi. Hann hafði hest sinn með sér. Bauð
hann mér að lána mér hestinn fyrir 1 krónu
á dag, og þáði ég það. Reið ég af stað sama
kvöldið, og var kominn í Kálfaströnd um
fótaferðartíma morguninn eftir. En ég kom
of seint. Hafði faðir minn skilið við urn
nóttina.
Faðir rninn var fæddur í Máskoti í
Reykjadal 10. ágúst 1839, sonur Jóns, bónda
þar, Jósafatssonar, og Herborgar Helga-
dóttur frá Skútustöðum. Hann andaðist á
Kálfaströnd 15. júní 1898.
Bárður bróðir minn átti þá einnig lieinra
á Kálfaströnd. Hann var farinn að fást við
smíðar, þótt hann liefði ekki lært það. En
líkkistu hafði hann ekki smíðað. Kom sér
því vel, að ég skyldi koma heim, því að ég
var búinn að fá töluverða æfingu í líkkistu-
smíði. Nóg timbur var til á lieimilinu, og
þótt ekki hefði það verið ætlað í líkkistu,
þá var það vel nothæft. Ég byrjaði því strax
á kistunni. Vann Bárður með mér við smíð-
ina, og kenndi ég honum um leið.
A sjöunda degi eftir andlát föður míns
var hann jarðsettur að Skútustöðunr. Og
daginn eftir fór ég lieim aftur til Snorra.
Hafði ég þá eytt 8 dögum í ferðina.
Þegar ég réð mig hjá Snorra, taldi ég
sjálfsagt, að ég fengi að gera prófsmíði
(„sveinsstykki"). En ég kornst brátt að því
að enginn lærlinga hans hafði frá honum
farið með sveinsfréf. Er líða tók á síðasta
árið við námið, spurði ég Snorra að því,
hvort ég fengi ekki að smíða sveinsstykki,
áður en ég færi, og af tók hann það með
öllu. Sagði hann að „svoleiðis plagg“ væri
alveg þýðingarlaust, og veitti það manni
engin réttindi. Gæti ég verið alveg jafngóð-
ur smiður, livort ég hefði slíkt plagg í vas-
anum eða ekki. Benti ég honum þá á, að
það væri venja við alla skóla, að nemendur
gengju undir próf að loknu námi. Og að
þeir, sem kæmu án prófvottorðs úr skóla,
hefðu venjulega ekki treyst sér til að ganga
undir próf, og þættu þeir vera minni menn
en hinir, sem heim kæmu með prófvottorð.
En Snorri lét ekki af sinni skoðun, og bjóst
ég því við að verða að fara frá lionurn eins
og hinir, án þess að fá sveinsbréf.
Þá var Klemens Jónsson orðinn sýslu-
rnaður hér. Hann var röggsamt yfirvald, og
kom fyrir, að hann skipti sér af ýmsum mál-
um, án þess að kært hefði verið fyrir hon-
um.
Það bar við einu sinni þetta vor, að
Snorri sendi mig inn á skrifstofu sýslumanns
í einhverjum erindum. Er ég hafði lokið
þeim, spyr sýslumaður allt í einu: „Hvernig
er það, Kristján, hvenær er námstími yðar
hjá Snorra útrunninn?“ — Ég segi, að þáð
sé 6. júní næstkomandi. — „Ætlið þér ekki
að taka sveinsbréf?" spyr liann. — Ég segi
honum eins og er, og það með, að ég hafi
hugsað mér að láta ekki undan, fyrr en ég
fengi að smíða prófsmíði. — Þetta líkar
mér,“ segir hann, „ég skal sjá um, að þér
fáið að srníða sveinsstykkið. En hvort þér
fallið á því, get ég ekki ráðið við.“
Síðan segir hann, að það megi ekki líðast
lengur, að þessu haldi fram. Bæði Snorri
og aðrir taki að sér lærlinga í hópum og
láti þá vinna eins og þræla í 3 ár. Og síðan
eru þeir látnir fara án nokkurrar viður-