Nýjar kvöldvökur - 01.04.1956, Qupperneq 18

50
N.Kv.
Baldur Bjarnason:
Tyrkir ©s? (Jn^verjjar
Útdráttur úr nokkrum útvarpsfyrirlestrum.
I. T Y R K I R.
1. Sléttuhirðingjar og málaherir.
Land það í Mið-Asíu, sem nefnist Turan
eða Túrkestan, var í fornöld byggt erönsk-
um þjóðum. Síðar flæddu Mongólskar hirð-
ingjaþjóðir yfir landið, Túrknemar, Uð-
spekar og fleiri. Þessar þjóðir nefnast einu
nafni túrenskar eða tyrkneskar þjóðir. Þær
byggja landið enn í dag. Upprunalega voru
það flökkuþjóðir, sem lifðu hirðingjalífi á
sléttum Síberíu og reikuðu þar um með
hjarðir sínar. Þær voru herskáar mjög. Hin-
ir friðsömu erönsku frumbyggjar urðu því
fljótt að lúta í lægra haldi fyrir þeim. Þær
tóku upp mál þeirra og siði, yfirgáfu bæi
sína og fóru líka að lifa hirðingjalífi um
langt skeið. En hinir hörundsljósu frum-
byggjar voru miklu fleiri en hinir gulbrúnu
skáeygðu innrásarmenn. Þess vegna er það
svo, að meiri hlutinn af íbúum Túrkestan
ber meiri einkenni hvítra manna en Mong-
óla. Það er talið, að hinum túrönsku þjóð-
flutningum hafi verið lokið á 6. öld eftir
Krists fæðingu. Nokkru síðar eða á 8. öld
höfðu Arabar lagt undir sig öll lönd frá
Indusfljóti til Atlantshafs. Hermenn og em-
bættismenn Araba í Persíu komust fljótt í
kynni við sléttuhirðingjana í Túran. Arab-
iskir rithöfundar á 8. og 9. öld tala um
þjóðflokkana á Túransléttum sem menning-
arsnauða villimenn, en geta þess, að þeir
séu herskáir og ötulir að berjast. Minna
lýsingar þeirra mest á lýsingar Tacítusar
hins rómverska á Germönum hinum fornu.
Víst er það líka, að þjóðirnar í Túran tóku
fljótt Múhamestrú á sama hátt og German-
ar tóku við kristni af Rómverjum. Síðan er
arabiska ríkinu fór að hnigna tóku kalífar
þess hina túrönsku þjóðflokka á mála á
sama hátt og keisarar Rómverja höfðu tek-
ið hina germönsku bændaþjóðflokka á
mála. Síðan þegar hinum túrönsku mála-
höfðingjum öx fiskur um hrygg, þá reynd-
ust þeir kalífunum ofurefli á sama hátt og
þjóðkonungar Gota og Herúla Rómakeisur-
um. Þeir hrifsuðu til sín heil lönd og settu
þar ríki á stofn. í Persíu, Iraq og Afganist-
an glötuðu hinir túrönsku þjóðfiokkar að
mestu máli og þjóðerni á sama hátt og Got-
ar, Frankar og Langobarðar glötuðu tungu
sinni og fóru að læra rómönsku málin í
Gallíu, Spáni og Ítalíu. En í Litlu-Asíu og
í nálægum héruðum fór á annan veg. íbú-
arnir þar glötuðu tungu sinni, trú og þjóð-
erni og fóru að mæla á túranskt mál, sem
nefnist tyrkneska. Lönd þessi höfðu nefni-
lega aldrei fullkomlega verið undirokuð af
Aröbum, en lotið lengst af gríska keisaran-