Sjómannadagsblaðið - 04.06.1961, Síða 54

Þessi merkilega saga er ekki
skáldskapur, heldur sannfræði. Or-
lagaleikur þessi er ekki einungis
tengdur við mína heimahaga heldur
fjarlæg höf og lönd. Honum lauk á
áhrifamikinn en óhugnanlegan hátt
í órafjarlægð frá upphafi sínu. Þótt
langt sé um liðið, get ég enn ekki
gert mér grein fyrir atburðum þess-
um á annan hátt en þann, að um
hafi verið að ræða röð af dularfull-
um fyrirbrigðum, sem mér hafi ver-
ið fyrirbúið að eiga þátt í.
Lífið er ekki alltaf leikur, dagarn-
ir ekki alltaf eins. Þessa stundina er
ofviðri í fang, en hina lágdeyða. Svo
ber það við, að einhver okkar lendir
í straumkviku hins yfirskilvitslega,
þar sem veruleikinn tekur ævintýr-
inu svo fram, að menn missa í svip-
inn mál og minni. Dag nokkurn ertu
allt í einu kominn út af hversdags-
slóðanum, lentur í ókunnu umhverfi.
Og áður en þú veizt af ertu kominn
á taflborð atburða, sem þú fram til
þessa hafðir aldrei gert þér í hugar-
lund að gætu átt sér stað, og því síð-
ur, að þú yrðir þáttakandi í þeim.
En þannig fór fyrir mér. Straum-
kvika, sem beindist með vaxandi
hraða að ókunnum ströndum, hrifs-
aði mig til sín, og ég sá enga leið til
undankomu, enga leið til þess að
komas hjá dómi og lífláti fyrr en
tilviljunirt gerði enda á þennan
mikla örlagaþátt í lífi mínu.
Var það gamla lag briggskipsins,
hár hallandi reiði, langa kliverbóm-
an eða eitthvað annað mér hulið,
sem tók hug minn allan þessa stund-
ina? Enn er mér það ráðgáta. Eg veit
einvörðungu, að vegna þess að það
henti mig að rekast á finnska brigg-
skipið „Tahoa” bundið í höfn, lá við
borð mörgum árum síðar, að ég léti
lífið. En „Tahoa” sá ég aldrei nema
í þetta eina skipti. Eg mun hafa ver-
ið tólf eða þrettán ára, þegar þetta
gerðist, en ég man það jafnljóst og
það hefði verið í gær. Hafið hafði
ætíð haft seiðandi áhrif á mig, og
ég var mjög ungur, þegar ég komst
í kynni við fjölmörg skip og sjó-
menn, því að ég hafði það fyrir vana
að ganga með fram höfninni á leið
úr skóla. Þannig atvikaðist það, að
ég kom auga á „Tahoa”. Þetta gamla
skip heillaði mig og hugur minn
reikaði um óravegu. Vel má vera, að
það hafi verið ímyndunin, hughrif-
in, kannske undirmeðvitundin, sem
orkaði því, að ég þóttist skynja
tengsl við ókomna atburði og ég
kæmist ekki hjá að verða aðili að
þeim.
Þegar ég stóð þarna á bryggjunni
og ferðaðist um ókunnar álfur í hug-
anum, sá ég, að manni var hjálpað
í land úr „Tahoa”. — Það gekk ósköp
silalega, svo að það flögraði að mér,
að annað hvort hlyti hann að vera
veikur eða ellihrumur. Þegar hann
loksins var kominn upp á bryggj-
una, hneigði hann höfuðið í kveðju
og þakklætisskyni og gekk síðan í
áttina til mín. Andartaki síðar þekkti
ég öldunginn, sem þarna var á ferð.
Eg var ögn hissa, þegar ég sá, að það
var Jan timburmaður, gamall vinur
minn frá höfninni. Hann hafði fyrir
alllöngu endanlega gengið af skips-
fjöl eftir ævilanga þjónustu á haf-
inu. Jan var orðinn háaldraður, hvít-
ur á hár og skegg og boginn í baki.
Hann dróst í áttina til mín, pjakkaði
stafnum þyngslalega og settist loks
á festarstólpá á bryggjunni. Eg sé
hann fyrir mér, þar sem hann sat á
stólpanum, studdist fram á stafinn
og starði á gamla briggskipið. Sum-
argolan lék um drifhvítt skeggið
hans, og seglin á „Tahoa”, en þau
höfðu verið dregin í hálfa siglu til
þerris, rétt blöktu. Yfir vognum
óýfðum og sólu skyggðum skræktu
mávar, en í austurátt gnæfðu fjöll-
in blá mót heiðum himni. Eg bjóst
við, að hann segði eitthvað, en hann
sat þögull og hreyfingalaus og horfði
yfir til „Tahoa”. — Ég hugsaði um
þessa merkilegu heimsókn um borð,
fyrir mann á hans aldri hlaut hún
að hafa verið ákaflega erfið. Loks-
ins gat ég ekki á mér setið og spurði:
— Jan, hvað varstu að gera um
borð í „Tahoa”?
„Tahoa” sagði hann hægt og sem
í leiðslu. — „Tahoa”. — Ég var um
borð í „Ynez”, ég þekkti það sam-
tímis og ég kom auga á það. — Síðan
þagnaði hann og sneri sér að mér. I
augum hans var fjarrænt og dulúð-
ugt blik.
Já, og já, drengur minn — sagði
hann — Þetta er einkennileg saga.
Tylltu þér hérna hjá mér. Ég skal
svo reyna að skýra fyrir þér, hvers
vegna ég varð að fara um borð í
þetta gamla skip. Framar stíg ég ekki
á skipsfjöl, þetta var í síðasta skiptið.
Pípan hans var kjörgripur með út-
skomum kóng og gataðan blikk-
hjálm yfir. Hann var natinn við að
kveikja í henni og eftir að hafa reykt
þögull um stund, byrjaði hann á sög-
unni. — Þegar ég nú rita niður
sögu hans og það, sem síðar gerðist,
er rétt að taka það fram, að ég hef
ekkert til sparað að sannreyna ártöl
og staðarnöfn, er hann nefndi, og hef
38 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ