Sjómannadagsblaðið - 01.06.1969, Blaðsíða 28

Verksmiðjutogari er raunverulega frystihús, fiskimjölsverksmiðja og lýsisbræðsla sam-
einað á einum stað, sem ferðast óháð um úthöfin þangað sem aflavonin er mest, og
vinnur strax úr hráefninu milliiiðalaust.
Rússar og Þjóðverjar voru fljótir að
gefa þessu skipi gaum og upphófst
fjöldasmíði verksmiðjuskuttogara af
Fairtry 1 klassanum sérlega af þeim fyrr-
nefndu útbúnir Baader flökunarvélum
um borð en þeir síðarnefndu byrjuðu
með minni skuttogara 1.000—1400 lest-
ir br. með flökunarvélar innanborðs til
grófflökunar, en þar á ég við blokkfryst
flök ósnyrt með roði án umbúða, en þar
spöruðu þeir mannskap og pláss. Síðar
komu V.-Þjóðverjar með verksmiðjuskut-
togara á stærð við Fairtry eins og t. d.
Bonn og Heidelberg sem eru afar af-
kastamikil og veiðisæl skip sem enn í
dag eru í fullum gangi. Það er of langt
mál að gera góð skil á að lýsa öll-
um þeim aragrúa af skuttogurum af
misjöfnum stærðum og gerðum sem
flykktust þarna á vestur miðin og það
skip frá mörgum þjóðum, en öll höfðu
þau það sameiginlegt að frysta aflann
um borð, nema Frakkar, Portúgalar og
Spánverjar er lögðu áherzlu á að salta
aflann. Allt voru þetta skuttogarar því
annað kom ekki til greina, þeir höfðu
sannað svo rækilega yfirburði sína fram
yfir síðutogarana í öllum greinum og
get ég sjálfur þar skrifað undir. Þeir
afla 20% meiri afla en síðutogarar, bjóða
upp á meira öryggi, meiri þægindi og
meiri afköst með færri mönnum um
borð og eru mun ódýrari í öllum rekstri
og þar fram eftir götunum. Þeir sem
einu sinni fóru af síðutogurunum yfir
á skuttogarana vildu alls ekki skipta
nema í neyðartilfellum. Það sýnir líka
yfirburði þessara skipa að í dag eru ekki
smíðaðir aðrir togarar í heiminum en
skuttogarar af öllum stærðum og gerð-
um. Ég sé ekki eftir veru minni og þá
skólun sem ég fékk um borð í Fairtry
1, 2 og 3, en þeir eftirtöldu fæddust
út frá þeim fyrsta. Ekki aðeins í því sem
gekk fyrir sig um borð í slíkum skipum,
heldur einnig í kynningu og þekkingu
á fjarlægum miðum, en þar á ég sérstak-
lega við hin fiskauðugu Labrador- og
Nýfundnalandsmið og undan N-austur
strönd Ameríku og út af Novia Scotia.
Allur sá aragrúi af skuttogurum er kom-
ið hafa í gagnið á síðastliðnum árum
dreyfðust á öll heimshöfin og hafa mok-
að upp ógrynni af afla og mettað heims-
markaðina, en í kjölfar siglir meiri þró-
un og tækni samanber Net sonde veiði-
tæknin er tekur fisk hvar sem er upp í
sjó eða niður við botn eykur aflamagn
togaranna og styttir túrana. Sjálfvirkar
snyrti- og pökkunarvélar tilbúið beint í
neytendapakkningar um borð í verk-
smiðjuskuttogurunum sem um leið
skapar verðmætari og seljanlegri vöru á
nýjum og ört vaxandi Bandaríkjamark-
aði svona má lengi upp telja. Fairtry
togararnir sem ég var um borð í fyrir
6 árum síðan mundu ekki svara kröfum
nútímans nú í dag hvað snertir ýmsar
framfarir á þessum sviðum.
Eftir að ég kom alkominn hingað
heim fyrir einum 5 árum þá hefi ég
hvenær sem tækifæri hefur gefist reynt
að tala fyrir gagnsemi nytssmd og yfir-
burðum skuttogara almennt en fengið
yfirleitt daufar undirtektir og það hjá
mönnum er ég sízt reiknaði með að
væru mótfallnir slíkri framþróun og
nýjungum, en þar á meðal útgerðarmenn
og togaraskipstjórar. Reyndar hefur
komið upp í huga minn að þetta séu
eðlileg viðbrögð þeirra manna er standa
í þeirri trú að það sem var það nýjasta
og bezta fyrir 20 árum síðan skuli svo
vera enn í dag. Þeir hafa bitið svo fast
í sig gömlu kenninguna að íslenzku tog-
ararnir bæru í einu og öllu af þeim út-
lenzku í fiskveiðum og öllu er að fisk-
veiðum lítur þar með talið skuttogarar
að þeir fiski ekkert meira en gömlu síðu-
togararnir. Einangrunin og fastheldnin
hefur rist svo djúpt í huga þessara
manna og smitað út frá sér, að í dag
eigum við ekki einn einasta skuttogara
og endurnýjun algjörlega legið niðri s.
1. 9 ár. Ég held jafnvel að enn í dag
megi ekki íslenzkur togaraskipstjóri
skiptast á aflafréttum við útlendan coll-
ega sinn nema í laumi.
Eins og sagt hefur verið hér að fram-
an þá fór ég í læri hjá erlendum og
kom heim reynzlunni ríkari, stútfullur
af lærdómi og nýjungum og reynt að
benda á hvar við værum á vegi staddir
í þessum efnum en talað fyrir daufum
eyrum. Við þurfum að gera eitthvað í
að senda starfandi menn okkar í sjó-
mannastétt í læri hjá erlendum og efla
og auka gagnkvæm kynni þjóða í milli
á þessum sviðum. Hvernig væri ástatt
hér hjá okkur ef t. d. læknar, verkfræð-
ingar og aðrir menntamenn færu aldrei
útfyrir landsteinana til framhaldsnáms
og til frekari lærdóms í sínum greinum,
eða kæmu alls ekki aftur heim að námi
loknu. Hér yrði algjör stöðnun og aft-
urkippur. f okkar útgerð er kominn
14 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ