Sjómannadagsblaðið - 01.06.1969, Qupperneq 36

sveifarásinn óskemmdur. Það var til
varalega um borð og má a£ því marka
að á þessum báti var fyrir flestu hugsað,
því að þess munu hafa verið fá dæmi,
að hafðar væru með varalegur í vél.
Eftir þessu var öll útgerð bátsins.
Þegar svona var komið var ekkert
hægt að aðhafast annað en bíða eftir
því að sveifarásinn kólnaði svo að hægt
væri að skipta um leguna. Þetta tók
alllangan tíma, eða svo fannst rnanni
að minnsta kosti, því að biðin varð löng
á stjórnlausum báti í stórsjó og ofsaroki.
Við settum upp fokku og dóluðum und-
an veðrinu eða í norðvestur, bæði til að
forðast landið og eins til þess að bát-
urinn léti ekki eins illa og aðstaða væri
þá heldur hægari við vélviðgerðina.
Niðri í vélarrúminu voru þrír menn
við vinnuna, en fleiri komust ekki að
til hjálpar vélstjóranum. Skipstjórinn
var í stýrishúsinu og ég hjá honum og
stýrði. Aðrir af skipshöfninni voru
frammi í lúkar. Stýrt var eftir því sem
hægt var í vest-norðvestur og loggið
haft úti og sýndi það siglda vegalengd
3 sjómílur á klukkustund. Klukkan
fimm um daginn, þegar myrkur var,
reið brotsjór yfir bátinn aftan til á bak-
borða, skellti honum pallflötum og
færði hann á bólakaf. Stýrishúsið fyllt-
ist af sjó og fann ég ekki betur en bát-
urinn væri að sökkva. Ég hafði staðið
stjórnborðsmegin við stýrishjólið og
hélt mér í það. Guðmundur Þorlákur,
stóð bakborðsmegin og hafði hann séð
riðið um leið og það gein yfir bátnum.
Honum varð það fyrir, að hann skellti
aftur lúgunni niður í vélarúmið, en hún
var bakborðsmegin í stýrishúsinu, og
stóð á henni og um leið heyrði ég hann
tauta. — Það er náttúrlega sama hvar
þeir drepast — og átti þá við mennina,
sem niðri voru. Þetta var rökrétt álykt-
að, mennirnir áttu ekkert erindi upp,
ef báturinn var að farast, það voru eng-
ir gúmbátar eða annað slíkt í þessa daga
til björgunar mönnum í öðru eins veðri.
Það er líklegt að þetta snarræði skip-
stjórans hafi áftur á móti bjargað okkur
öllum, því að báturinn var það lengi
í kafi, að hefði lúgan verið opin, er
óvíst hvernig farið hefði. Ekki sá ég
Guðmundi Þorláki bregða. Hann ótt-
aðist áreiðanlega ekki dauða sinn. Bát-
urinn maraði nú í kafi nokkra stund,
sem mér fannst vitaskuld óralöng, þar
sem ég stóð eða réttara sagt flaut í stýr-
ishúsinu og hélt mér dauðahaldi í stýr-
ishjólið en svo tók hann að lyfta sér
vegna þess að sjór hafði hvergi komizt
niður í hann.
Þegar báturinn kom úr kafinu var
Ijótt um að litast. Enginn gluggi var
eftir heill í stýrishúsinu og eitt það
fyrsta, sem ég veitti athygli, var maður
fastur í lúkarsgatinu. Eldað var framí
lúkar og hafði kokkurinn beðið einn
hásetann að fara afturá og ná í fisk til
kvöldmatar. Maðurinn var í þann veg-
inn að koma fram að lúkarskappanum
með fiskinn, þegar brotsjórinn greip
hann með sér. Á lúkarskappanum var
vængjahurð og var annar vængurinn
opinn. Svo lánlega vildi nú til, að brot-
ið færði manninn með sér beint í lúk-
arsgatið og keyrði hann tvöfaldan í það
og sat hann þar blýfastur og lokaði
gatinu svo kyrfilega, að það mátti heita
að enginn sjór færi niður í lúkarinn, fór
þó báturinn svo djúpt að framan, að
sjórinn tók af hálfa fokkuna, enda held
ég að hvergi hafi örlað á bátinn, nema
mcstrin meðan hann var dýpst í.
Stór kompás var í loftinu á stýrishús-
inu, hann hafði fallið niður og smogið
rétt á milli mín og skipstjórans og hefði
hann rotað hvorn okkar, sem hann hefði
hitt i höfuðið. Beytingaskýlin beggja
vegna voru brotin og var þakið á þeim
eins og vængir út frá bátnum, öldu-
stokkarnir voru burtu einnig beggja
vegna. Stórseglsbóman hafði slitnað nið-
ur og slóst til milli borða, allt lauslegt
ofandekks var horfið fyrir borð.
Þegar fjarað hafði útaf bátnum, komu
hásstarnir upp, og losuðu manninn úr
lúkarsgatinu. Idann hafði marizt illa
en ekki slasazt neitt sem hét. Við unn-
um nú að því, að festa stórseglsbómuna
fyrst og síðan að laga eitt og annað til
bráðabirgða en lítið var hægt að aðhaf-
ast og rak nú bátinn þarna eins og flak
stjórnlaust undan veðri og sjó. Skipstjór-
inn ákvað að senda út neyðarkall, ef
ske kynni að einhver skip eða bátar
væru á næstu slóðum.
Við náðum sambandi við loftskeyta-
stöðina í Reykjavík og hún sendi út
hjálparbeiðni bæði á íslenzku og ensku
en ekkert skip virtist vera nærri okkur.
Utvarpið sendi einnig út hjálparbeiðni
annað veifið allt kvöldið. Togararnir,
sem voru úti á veiðum í þetta skipti
voru flestir úti af Vestfjörðum og hafði
ég samband við þá, en ég var við tal-
stöðina, þó að auðvitað væri slíkt til
lítils svo langt, sem þeir voru undan.
Skipstjóri vék ekki úr stýrishúsinu og
hafði ekki gert það frá því byrjað var
að draga um nóttina. Við náðum sam-
bandi við mótorbátinn Sigurfara frá
Akranesi, en hann lá inni í Stykkis-
hólmi og var skipstjóri hans Bergþór
Guðjónsson reiðubúinn að fara út okk-
ur til hjálpar strax og færi gæfist en í
þessum veðurofsa, sem var, þýddi ekki
fyrir hann að reyna slíkt.
Engin leið var að hafa neina stjórn
á bátnum, nema þá eina að leggja
stýrinu í borð sem varnaði því, að
báturinn lægi alveg þvert fyyrir held-
ur sakkaði undan hálfflatur sex strik
frá vindi eða svo. Fokkan var far-
in og stuðtalíurnar af stórseglsbómunni,
enda engin leið í þvílíku veðri að hafa
uppi seglpjötlu ef stórsegli. Skipshöfn-
in hélt til aftur í káetu, nema mennirn-
ir, sem unnu að vélaviðgerðinni og skip-
stjórinn, sem stóð alltaf uppi. Það var
vitaskuld mjög erfitt að vinna að við-
gerðinni á vélinni í þeim veltingi og
látum sem var og lýsing var slæm, að-
eins af einum olíulampa og kertaljósi,
því að allt rafkerfi skipsins hafði farið
úr lagi eða eyðilagzt.
Var þetta hin ömurlegasta vist og
heldur ískyggileg, þar sem við hrökkt-
umst undan veðri og sjó á löskuðum
bátnum þarna út af Snæfellsnesinu og
skammdegismyrkrið skollið á. Enginn
maður mælti þó æðru orð og þar sem
ekkert var hægt að aðhafast gripu nokkr-
ir mannanna í spil. Klukkan sex um
kvöldið komst vélin í gang og brást
ekki úr því. Það var byrjað að lóna upp.
Við vorum á 50 faðma dýpi, þegar vél-
in fór í gang og byrjuðum að lóna til
lands. Við vissum auðvitað ekki af
neinni nákvæmni, hvar við vorum stadd-
ir, en töldum þó víst að við værum ein-
hvers staðar út af Snæfellsnesinu, Ond-
22 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ