Sjómannadagsblaðið - 01.06.1990, Blaðsíða 12

10
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
Guðjón A. Kristjánsson
I BRENNIDEPLI
að hefur margt verið að ger-
azt milli Sjómannadaga í mál-
efnum sjómannastéttarinnar
í heild, og þeirra samtaka, sem ég
veiti forstöðu.
Öryggismálin eru náttúrlega alltaf
á döfinni með sjómannastéttinni. Þar
hefur umræðan undanfarið og bolla-
leggingarnar mikið snúizt um svo-
nefnd „mannleg mistök“, sem slysa-
vald.
Það hafa verið fundnar út tölur í
því sambandi og þær háar. Tölfræðin
er góð, það sem hún nær, en hún
metur ekki aðstæður, og forsendurn-
ar fyrir tölvísi í þessu efni eru ekki
traustar, en skylt er að taka tillit til
þeirra. Menn hafa talað um að 70-
90% sjóslysa megi rekja til „mann-
legra mistaka“, og því er það mjög á
baugi að efla kennslu í meðferð
björgunartækja og hvernig bregðast
beri við þegar hin ýmsu slys bera að
höndum.
Á árunum 1900-1925 fórust til
jafnaðar 70 sjómenn á ári, en dauða-
slysum fækkaði á fjórða áratug aldar-
innar niður í 44 menn sjódrukknaða
árlega og nú eru banaslys 20-25 ár-
lega, og það hefur ekki tekizt að
fækka þeim meir, en við það er ekki
hægt að una, auk þessa eru vinnu-
slysin alltof mörg.
Þar sem margvíslegum björgunar-
útbúnaði hefur verið komið fyrir um
borð í skipum, án þess að tekizt hafi
að fækka slysum meira en að ofan
segir, hefur umræðan beinzt inná of-
annefnda fræðslu- og kennslubraut.
Sú er von okkar allra, sem þessi
mál varða, að þessi kennsla og
fræðsla beri árangur. Ýmislegt deila
menn þó um í þessum málum.
Eitt það nauðsynlegasta sem þarf
að vinna markvisst að, er uppbygg-
ing á þyrlukosti landsmanna, svo æv-
inlega sé til staðar björgunartæki sem
svo rækilega hefur sannað kosti sína
og viðbragðsflýti á neyðarstund.
Kjaramál sjómanna eru auðvitað
Guöjón A. Kristjánsson, forseti FFSÍ.
alltaf íbrennidepli. Stéttin þarf sífellt
að vera á verði um það að dragast
ekki aftur úr öðrum. Launamismun-
urinn er orðinn mikill í þjóðfélaginu
og ýmsir hagsmunahópar hafa góða
aðstöðu til að bæta kjör sín en sjó-
menn, verkafólk og fiskvinnslufólk á
undir högg að sækja með sín kjör. Nú
standa fyrir dyrum kjarasamningar
sjómanna.
Þá er og að minnast deilu um fisk-
verð en það hefur enn ekki fengist
varanleg lausn á fyrirkomulaginu um
fiskverðsákörðunina og staðið þar í
stappi.
Sjómenn geta ekki lengur unað við
það óþolandi misræmi sem er á fisk-
verði hér á landi. Það er skýlaus
krafa sjómanna að allur fiskur verði
seldur á uppboðsmarkaði og að verð-
lagsráð verði lagt niður.
Tölvutækni og upplýsingar sím-
leiðis hafa þegar yfirstígið alla erfið-
leika í frjálsri verðmyndun með fisk.
lögbundin verðlagning á að vera liðin
tíð. Ef „útgerðarmenn" vilja ekki
styðja frjálsa verðlagningu, verður
hún sótt með öðrum leiðum af sjó-
mannasamtökunum á næstu misser-
um.
Reglugerð stjórnvalda um fisk-
miðlun varð allmikið þrætumál, en
leyzt með ótímabundinni tilraun,
sem sérstakri nefnd hagsmunaaðila
var falið að annast. Reynzlan verður
að leiða í ljós, hvernig til hefur tekizt.
Það á ekki að vera hlutverk aflamiðl-
unar að koma í veg fyrir hagkvæma
ráðstöfun aflans með ofstýris-
skömmtun.
Frumvarp um stjórnun fiskveiða
hefur náttúrlega orðið mikið hitamál
í okkar samtökum.
í frumvarpinu er margt, sem ýmsir
okkar í Farmanna- og fiskimanna-
sambandinu erum andvígir, en ein-
hver lausn þarf að fást í málinu. Sjálf-
ur er ég andvígastur hugmyndum um
sölu veiðileyfa og einnig að menn
geti braskað með óveiddan fisk í
sjónum, og tekið sitt á þurru, og þar
komi ekki til nein geta til útgerðar
eða dugnaðar við veiðarnar. Þá held
ég og að sala veiðileyfa og sala á
óveiddum fiski geti leitt til að sjávar-
útvegurinn allur færist á fáar hendur
og fjársterkir aðilar erlendir geti náð
yfirtökum. I öllum kerfum eru bak-
dyr opnar, og þeim getur reynzt erfitt
að loka, ekki sízt eins og horfir í hug-
myndum manna um frjálsan fjár-
magnsflutning til landsins.
í ritstjórnargrein í 2. tbl. Víkings-
ins fór ég nokkrum almennum orð-
um um kvótakerfið. Ég drap þar
fyrst á könnun Skáíss fyrir alþingis-
manninn Kristinn Pétursson, sem
sýndi að miklu af fiski væri hent í
sjóinn. Ég sagði þetta mjög alvarlegt
mál. En ég dró í efa sumt í skýrslunni
t.d. að frystitogarar hentu smáþorski
í sjóinn, þar sem þau skip fengju yfir-
leitt gott verð fyrir fiskinn í sinni
vinnslu. Hinsvegar væri ekki nema