Sjómannadagsblaðið - 01.06.1994, Síða 79

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
77
stöðuga ógn af kafbátunum haft mikil
áhrif á alla áhafnarmeðlimina. Bæði
það að verða vitni að því þegar önnur
skip urðu fyrir árás og einnig hitt að
standa ofanþilja langtímum saman
með björgunarvestin reyrð um sig á
milli vonar og ótta þegar tilkynnt
hafði verið að vart hefði orðið við kaf-
báta. Þá urðu allir um borð að sofa
alklæddir til að vera tilbúnir að rjúka
upp á þilfar þegar aðvörunarmerki var
gefið. Og margir buguðust.
„Vissulega hafði þetta áhrif á alla í
rúmlega 30 manna áhöfn skipsins. Ég
man sérstaklega eftir einum manni, en
hann var birgðavörður um borð og sá
um að panta vistirnar. Hann var norsk-
ur eins og flestir um borð. Fyrir þá
Norðmennina var það að sjálfsögðu
aukið álag að vita af fjölskyldunum í
Noregi og fá engar fréttir af hvernig
þeim reiddi af í öllum þeim þrenging-
um sem þar voru. Hann átti ung börn
og keypti mikið af fatnaði á þau í Eng-
landi. En við vorum alltaf að segja
honum að börnin yxu úr grasi og hann
yrði að gera ráð fyrir því í innkaupun-
um. En það var alveg sama, hann
keypti alltaf sömu stærðirnar og börn-
in þurftu þegar hann var heima. Hann
vildi ekki skilja það að þau hefðu eitt-
hvað breyst síðan hann sá þau síðast.
Honum hrakaði stöðugt, varð utan við
sig og ráðvilltur og var að lokum
leystur úr. skiprúminu og komið fyrir á
hressingarhæli í Englandi.
Sömu sögu er að segja af einni þern-
unni sem var á skipinu. Hún fór að fá
hinar ýmsu grillur um að það væru
njósnarar um borð í skipinu og mikið
þunglyndi sótti á hana. Hún varð að
lokum að hætta á skipinu og fá hjálp.“
Gerd Grieg
En það var sem betur fer ýmislegt fleira
sem Rósu var minnisstætt úr þessum
siglingum og af öðrum toga en áður
hefur verið greint frá.
,,Gerd Grieg, leikkona og eiginkona
norska rithöfundarins Nordal Grieg,
sigldi nokkrum sinnum með Lyru frá
Englandi til íslands, en hún setti á svið
nokkur leikrit í Reykjavík á stríðsár-
unum. Hún var mjög geðug kona og
kynntumst við þernurnar henni vel.
Hún var oft mjög óttaslegin á þessum
siglingum yfir hafið og þurftum við
oft að sitja hjá henni í klefa hennar og
ræða við hana um hin ýmsu málefni til
þess að reyna að beina hugsunum
hennar frá hættunum sem gætu steðj-
aðað.
Þá man ég eftir því að eitt sinn vor-
um við að flytja hjúkrunarfólk til Eng-
lands. Fólkið var að fara í frí frá
skyldustörfum á Islandi, en við flutt-
um einmitt mikið af hermönnum á
milli landanna. Þá var allt í einu til-
kynnt að allir ættu að setja á sig björg-
unarvesti og vera ofanþilja, því vart
hefði orðið við ferðir kafbáts. Þá kom
til mín bresk hjúkrunarkona og nánast
grátbað mig um að fara niður í klefann
sinn og ná í veskið sitt; hún hefði
gleymt því í öllu óðagotinu en gæti
ekki fyrir nokkurn mun skilið það við
sig. Ég taldi að þarna gæti verið um
einhverja mikilvæga persónulega
muni eða skjöl að ræða, sem hún vildi
hafa við höndina ef eitthvað gerðist og
varð við beiðni konunnar. Þegar ég
kom aftur með veskið þakkaði hún
mér vel fyrir, tók upp ilmvatnsglas úr
veskinu og bar ilmvatnið á andlit sér.
Sagði síðan að nú liði sér allri mun
betur. Þau geta svo sannarlega verið
undarleg viðbrögð fólks þegar hættur
steðja að.
Þýskur svipur um borð
Sem betur fór urðum við aldrei fyrir
áföllum á Lyru í stríðinu en áhöfnin
hafði skýringu á því sem gaman væri
að segja frá. Skipið var áður í eigu
Þjóðverja og var notað af þeim í fyrri
heimsstyrjöldinni. Sumir í áhöfninni
töldu sig sjá svip fyrrum skipslæknis
þeirra um borð. Ein þernan, sem var
frá Lapplandi, hélt því stöðugt fram
ásamt fleirum að hún hefði séð hann
og hefði hann gefið ákveðnar vís-
bendingar um ókomna atburði. Hann
hefði ætíð birst í ljósum frakka þegar
óveður var í aðsigi en í læknasloppn-
um þegar hætta steðjaði að. Stundum
stóðst þetta eftir að einhver hafði orð-
ið var við hann, hvort sem það var
tilviljun eða ekki. Hvað sem því leið
þá vildum við trúa því að skipið okkar
væri undir ákveðnum verndarvæng á
meðan á þessum siglingum stóð á
hættutímum.“
Að stríðinu loknu fór Rósa tvær
ferðir með Lyru til Englands. Aðra
þeirra til Newcastle þar sem náð var í
norska hermenn sem dvöldust þar á
stríðsárunum og breskar eiginkonur
sumra þeirra.
Eftir að hún hætti sem skipsþerna á
Lyru starfaði hún í Noregi í eitt ár og
fluttist síðan aftur til íslands.
Viötal: Sigþór Eiríksson
Kristinn Reyr
Stiginn er gamall garpur
úr greipum œgis á land
og hetja ung, sem hnýtir
við höftn tryggðaband.
Stórborg íslenzk og útver,
innfarðar byggðarlag
hefa samstilla hátíð
og hylla sjómann í dag.
Sj ómannadagur
Um nón er lársveigur lagður
á leiði hins óþekkta manns,
alþjóð saknar og syrgir
sérhvern af bræðrum hans,
er starfsglaður lagði í lófa
landsins svo marga gjöf
en hvarfí vitstola hryðjur
og hrannaða djúpsins gröf.
I dag sé minningin máttur
til meira öryggis þeim,
sem börðust í hryðjum við bráðan
brotsjó og náðu heim.
Stórborg íslenzk og útver,
innfjarðar byggðarlag
njótiyðar um ár fram,
þér íslenskir sjómenn í dag.