Sjómannadagsblaðið - 01.06.1994, Page 105

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
103
gefnir fyrir bragðið. En hamagangur-
inn og æsingurinn var ógurlegur, og
þegar komið var niður í lest á skipun-
um og pokastöflunum fleygt niður,
fóru menn stundum að togast á um
þetta og það gátu orðið slagsmál.
Auðvitað náði svona engri átt og mátti
breytast. Þegar Bretarnir komu og sáu
þessi vinnubrögð fóru þeir að halda
aftur af mönnum, því þeim ofbauð.“
Atvinnubótavinna í Síberíu
„Já, ég kom við sögu í Gúttóslagnum
og varð víst víðfrægur af, þótt það
væri ekki meiningin.
Eins og flestir vita nú líklega spratt
þetta af því að á þessum atvinnuleys-
isárum hafði verið komið á svonefndri
atvinnubótavinnu handa þeim sem
verst voru settir og tryggði þeim vinnu
fáeina daga í mánuði. Samt var það
ekki meira en svo að menn rétt gátu
dregið fram lífið af þessu og ekkert
meir. Þetta var vinna hér og þar um
Reykjavík, rétt eins og bæjarvinnan,
eða þá að menn voru sendir austur yfir
fjall, hálfan mánuð í senn, og unnu þar
við skurðgröft. Eg vann við Eyrar-
bakka, þar sem kallað var „Síbería“.
Menn fóru þetta á bílum austur en
stundum voru nú skilyrði þannig að
það var ekkert hægt að vinna og miklu
betra að menn hefðu fengið umslagið
sent heim með atvinnubótapeningun-
um. Ég man að stundum þurftum við
að moka sundur skaflana langa vegu á
heiðinni, svo bíllinn kæmist leiðar
sinnar á vetrum.
En nú stóð til að fara að lækka kaup-
ið í þessari atvinnubótavinnu úr 1.36
krónum á tímann niður í eina krónu.
Þetta gat alls ekki gengið, því nógu
var kaupið nú lélegt fyrir. Það var búið
að þrefa heilmikið um þetta í bæjar-
stjórninni en lokaákvörðunina átti að
taka á bæjarstjórnarfundi 9. nóvember
1932. Menn söfnuðust saman við
Gúttó um morguninn, bæði til þess að
fylgjast með og veita Héðni og þeim
hinum sem þarna voru á móti íhaldinu
stuðning og hvatningu, en ég held að
mjög fáir hafi búist við neinum slags-
málum. Fundarsalnum hafði verið
lokað fyrir áheyrendum um morgun-
inn, en lögreglustjórinn, sem var Her-
mann Jónasson, hét því aftur á móti að
eftir hádegið skyldu menn fá að fylgj-
ast með því sem fram færi inni.“
Gúttóslagurinn
„Við bræðurnir fórum heim og vorum
nú ekki lengi að borða, því það var
ekki mikið á borðum, og fórum svo
niður eftir aftur.
Þegar við komum niður eftir var þar
mikill mannfjöldi. Lögreglan hleypti
nokkrum mönnum inn í húsið, þeim
sem komust fyrir á bekkjum í fundar-
salnum, en stæðin fyrir aftan þá voru
auð. Þetta hleypti gremju í menn og
það gerðist mikill troðningur framan
við dyrnar þar sem við bróðir minn
stóðum. Lögreglan opnaði nú dyrnar
aftur og ætlaði víst að bægja mönnum
frá, en ýtingurinn var svo mikill að við
sem fremstir stóðum fórum sjálfkrafa
inn fyrir. Skipti þá engum togum að
lögregluþjónarnir byrja undir eins að
berja menn eins og óðir væru, þótt
maður hefði farið óviljandi inn. Nú,
ég neita því ekki að ég barði frá mér.
Annað var ekki hægt. Eftir á að
hyggja held ég að það hafi verið mikil
mistök hjá lögreglunni að hefja þessar
barsmíðar. Hefðu þær ekki orðið býst
ég við að það hefði ekki orðið neinn
Gúttóslagur. Lögreglan mátti líka vita
að þeir hefðu aldrei bolmagn til þess
að ráða við svona mikinn fjölda.
Ég man að í þessum svifum kom
Héðinn út úr fundarsalnum og segir
við Hermann: „Gafstu skipun um að
berja á verkalýðnum?“ Ekki man ég
nú hverju hann svaraði. Ég fór upp á
loft í húsinu því ég var orðinn alblóð-
ugur og þvoði þar framan úr mér. Eftir
það gekk ég niður og komst út og þá
var slagurinn í algleymingi. Mér of-
bauð margt sem ég sá þarna, svo sem
þegar þeir börðu gamlan mann með
sítt skegg yfir bringsmalirnar svo
hann hneig tvöfaldur niður á götuna.
Já, það var ljótt að sjá það. Ég fór yfir
til Ólafs Þorsteinssonar læknis og
fékk hann til þess að binda um höfuð-
ið á mér. Hann var að fara í vitjun og
var kominn í aðra frakkaermina en
hætti nú við það og var auðvitað stein-
hissa á að sjá mig svona. En ég sagði
honum hvað um væri að vera og að
hann mætti eiga von á fleirum, enda
var hann enn að klemma sárin saman
og binda um höfuðið á mér þegar
komið var inn með einn af lögreglu-
þjónunum.
Ég fór út aftur og þá var lögreglan á
flótta úti við Austurvöll og allt vit-
laust. Þarna var lögreglan yfirbuguð,
enda vonlaust að þessir fáu menn réðu
við slíkan skara. Ég man að Sigurður
Gíslason lögregluþjónn stóð þarna
uppi við grindverkið sem þá var í
kringum Austurvöll og sagði: „Bless-
aðir verið þið ekki að þessu strákar!“
Ég er viss um að hann hefur ekki barið
neinn með kylfunni, því hann var slíkt
j * 'i J
4.%
„Ég var að koma afsjó á togara og sé þegar við komum inn í höfnina að lögreglubíll-
inn stendur á hafnarbakkanum. „Það skuluð þið bóka að nú er verið að sœkja mig, “
sagði ég. “