Eimreiðin - 01.10.1928, Blaðsíða 73

EIMREIÐIN
VIÐARKOL
377
leyti hagkvæmt. Þegar búið var að viða nægilega mikið, voru
hríslurnar bornar saman, og þær smærri bundnar í bagga
— baggaviður, — en þær stærri í langa ströngla, er drógust
á hestinum, vissu stofnar upp en limið niður — dragnaviður. —
Þurfti mikla vandvirkni og aðgæzlu við að búa svo um, að
þessar klyfjar meiddu ekki hestinn að aftan eða væru honum
til hindrunar í göngu, og þó sérstaklega, er fara þurfti yfir
stórvötnin, oft þvert fyrir straum, með marga hesta undir
þessum klyfjum. En styrkur, þol og lagni íslenzku hestanna
sætir oft undrun.
Það kom fyrir, að menn fengu all-mikla hrakninga í vötn-
um þessum við að bjarga klyfjum, sem flutu af hestum, ef
djúpt var eða hestar lentu í sandbleytu, en að öðru leyti urðu
eigi slys við vatnaferðir þessar, þó ægilegar væru. Þá voru
aldrei brend kol í skóginum. Hefur það varla verið gert al-
nient eftir það, að rauðablástrarnir lögðust niður. Þó getur
Brynjólfur Jónsson frá Minna Núpi þess í »íslenzkum Sagna-
þáttum«, að Eiríkur bóndi í Haga í Gnúpverjahreppi, um
fyrri hluta síðustu aldar, hafi gert til kola á þann hátt, að
hann reif hríslurnar upp með rótum, dyngdi þeim niðui í
iarðfall, bar svo eld að og brendi þannig kolin. Ólíklegt er, að
hann hafi fundið upp þessa aðferð. Hitt er líklegra, að hann
hafi vitað þetta gert áður; eða eitthvað líkt því; er þá vel
skiljanlegt, hversu hraðfara eyðing skóganna og uppblástur
landsins hlaut að verða.
Eftir að komið var úr skógi, var það haft að hjáverkum,
er annað nauðsynlegra var eigi til að starfa, að kvista viðinn
þannig, að allir angar og lim var höggvið af hríslunum, að
þeim undanskildum, er ætlaðar voru til að skýla heyjum með.
Limið var haff' til eldiviðarð) einkum til að svíða við svið
°9 hita við kaffiketilinn í smiðjum, er það þurfti að gera fljótt,
°9 annað var yfir hlóðum í eldhúsinu (þá þektust eigi hita-
vélarnar). Einnig var limið haft í sópla til að sópa með inn-
anhúsa og í heygörðum, og til aðstoðar við barnauppeldið.
Síðan var viðurinn greindur sundur. Það stærsta var haft til
I) I fornöld hefur eingöngu veriö notaður viður til eldsneytis, sézt það
loslega af því, að enn í dag er allskonar eldsneyti nefnt eldiviður.