Eimreiðin - 01.10.1928, Blaðsíða 47

eimreiðin
LIFA LÁTNIR?
351
á annað líf, og allar kynkvíslir jarðarinnar gera það enn þann
dag í dag. Þetta sker að vísu ekki úr um sanngildi ódauð-
leikakenningarinnar, en svo almenna skoðun meðal alls mann-
kyns getur enginn virt að vettugi, eins og hún væri tóm blekking.
Eitt er einkennilegt. Fæstir þeirra, sem eiga erfitt með að
trúa á ódauðleika sálarinnar, virðast efast um, að efnið (hvað
sem það breytilega fyrirbrigði er í raun og veru) haldi áfram
að vera til, þó engin meðvitund sé til. En nú þekkjum vér
efnið aðeins að svo miklu leyti sem vor eigin hugur hefur
getað gert sér grein fyrir því. Að trúa því að efnisheimur sá,
sem vér skynjum, haldi áfram að vera til óskynjaður, er í
raun og veru sama eins og að segja, að vér getum hugsað
oss eitthvað eiga sér stað án þess þetta eitthvað hafi nokkurn-
tíma verið hugsað. Hið óhugsanlega er einmitt þetta, að efnið
geti verið til án þess að hugurinn sé til, en ekki hitt, að
hugurinn geti haldið áfram að lifa án efnis.
Aðrir koma með þá mótbáru, að það sé dirfska af mönn-
unum, þessum auðvirðilegu tvífætlingum með stundarbólfestm
á örlitlum hólma í himingeimnum, að halda sjálfa sig annað
en veikar vindbólur á hafi eilífðarinnar eða eins og sævar-
froðuna á öldum Atlantshafsins, sem myndast í sífellu til þess
að hjaðna aftur og verða að engu. En hér komum vér aftur
að því sama. Hver hefur opinberað oss smæð vora nema
vér sjálfir? Enginn. Og með því að koma auga á þessa
smæð hefur mannshugurinn einnig opinberað sinn eigin mikil-
leik. Sérhver könnuður er ætíð meiri en það, sem hann
kannar. ]afnvel þótt öfl alheimsins losnuðu úr læðingi til þess-
algerlega að tortíma mannkyninu, væri maðurinn samt á sjálfri
dauðastundinni meiri en tortímandi öflin umhveríis. Hann
mundi vita hvað þau væru að gera. Þau mundu ekki vita það.
Eigi nokkuð í tilverunni rétt til að vara að eilífu, þá er það
þetta mesta undur alheimsins, sem alt kannar og alt rann-
sakar. Sé það ekki eilífs eðlis, hvað er þá eilíft?
Enn aðrir koma með þá mótbáru, að ef maðurinn lifi áfram
eftir líkamsdauðann, þá hljóti allar lifandi verur að gera hið
sama. Ég vildi fremur orða þetta þannig, að sérhver eining,
sem fær sé um að öðlast eigin reynslu, lifi áfram, því alt
mælir með því, að reynslan sé ódauðleg jafnt í því smæsta