Eimreiðin - 01.10.1928, Page 75

eimreiðin
VIÐARKOL
379
því fólginn að byrgja gröfina á réttum tíma. Verst fór, ef það
var gert of seint eða illa, því þá brunnu kolin til ösku meira
eða minna. Hitt var ekki heldur gott, að þau yrðu illa brend,
ef loginn var kæfður of fljótt, því þá urðu kolin lakari til að
sjóða járn við, og ekki reykjarlaus. Eftir að búið var að byrgja
gröfina, varð að sjá um, að aldrei logaði upp úr, varð því
maður ávalt að vera við gröfina, þar til hætt var að rjúka
og glóðin kulnuð, varaði það oft alt að sólarhring. Þegar víst
var, að kalt væri orðið í gröfinni, var hún opnuð, kolin tekin
upp, látin inn í smiðju, geymd þar í bing og tekin til notk-
Sámsstaðir í Fljótshlíð 1890.
A bak við bæinn sézt kolagröf, sem mikið rýkur úr.
Unar eftir þörfum. Það var ærinn vandi að brenna vel kol,
°9 flestir opnuðu gröfina með talsvert kvíðablandinni eftir-
væntingu um hversu tekist hefði. Vel brend viðarkol áttu að
vera jöfn í allri gröfinni, svört að innan, gljáandi í broti, og
helzt með silfurlit að utan. Eftir að steinkol tóku að flytjast
landsins voru viðarkol næstum einungis notuð til dengslu
sláttuljáanna á sumrin, en til þess voru steinkol óhæf sökum
°f sterks og ójafns hita og reyks.
Fyrst er ég man voru eingöngu notaðir samsuðuljáir til
sláttar. Lagðar voru saman þrjár jafnstórar reimar, tvær af
Sóðu kaldórslausu, deigu járni, og ein á milli þeirra úr góðu
stáli. Reimar þessar voru svo soðnar saman, og ljárinn gerður
at þessu. Heyrði ég gamla menn segja, að orðlagður þjóð-
járnsmiður, Ólafur bóndi í Teigi í Fljótshlíð, hefði þurft
e>na tunnu af viðarkolum til að smíða slíkan ljá, svo áburðar-
frek voru kolin. Samsuðuljáir þessir voru léttir og liðugir til