Eimreiðin - 01.10.1928, Page 87

eimreiðin
RÍKIÐ OQ BÆKURNAR
391
hans, að >mikil yrði sú fjárhæð aldrei, sem áælla þyrfti fyrir
kostnaði við stjórn forlagsins, skrifstofuhald, útsending bóka
o. s. frv«. Ojæja. Stjórn og skrifstofuhald áfengisverzlunar-
innar kostaði þó árið 1926 smáupphæðina c. 185 þús. kr.
Og líklega er það ekki umfangsminna eða óæðra starf, að sjá
þjóðinni fyrir hinum »heitu andlegu nautnum* af þeim 70—
80 þúsund bindum, sem ríkisforlagið á að senda út árlega,
heldur en dreifa út á meðal hennar »nautn Spánarvínanna«.
Eða útsendingarkostnaðurinn einn. Eg hef reiknað út burðar-
gjöldin fyrir útgáfumagn það, sem Kristján Albertson ætlar
ríkisforlaginu. Ef bækurnar yrðu sendar áskrifendum jafnóðum
og þær kæmu út og ávalt yrði hægt að sæta lægsta sjóvegs-
burðargjaldi, yrði það c. 43 þúsund kr. á ári. Ef senda þyrfti
t. d. helminginn með landpóstum og enn miðað við lægsta
burðargjald, yrði upphæðin rúmlega 57 þúsund kr. En ef rík-
isforlagið hefði umboðsmenn og greiddi þeim 10—20% um-
boðslaun, yrðu þau (miðað við Bókmentafélagsverðlag) 33
til 66 þúsund kr. En ef ríkisforlagið þyrfti að gjalda sömu
sölulaun og einkaforlögin þurfa nú, yrðu þau minst 84 þúsund
og upp yfir 100 þúsund kr. á ári. Þessar tölur gefa að minsta
hosti nokkura hugmynd um það, hver þáttur útsending og
sölulaun er í rekstri bókaforlags, og sýna, hversu skynsamlegt
það muni vera, að ganga fram hjá slíku í rekstursáætlun eins
og Kristján Albertson gerir, eða telja það smáupphæðir. Hér
or samt ekki talinn kostnaður við umbúðir, vinna við útsend-
inguna o. s. frv. Ennfremur gerir Kristján Albertson ekki ráð fyrir
neinni greiðslu á sköttum eða öðrum álögum eða kostnaði
við 'bókabirgðir, sem fyrir geta safnast, þegar áskrifendum á
að vera heimilt að taka aðeins annan hluta ársbókanna, en
hafna hinum, o. s. frv.
Rikisvaldið hefur ekki ástæðu til beinnar íhlutunar um störf
horgara sinna, ef það getur ekki framkvæmt hana til þess,
aö störfin verði unnin á betri og ódýrari hátt eða með hag-r
^ldari árangri fyrir svonefnda heill heildarinnar eftir en áður.
En þar sem bókaverzlunin í landinu er nú enganveginn rekin
sem gróðafyrirtæki, er þjóðfélagsheildinni stafi efnaleg eða
andleg hætta af, en hefur þvert á móti orðið þjóðlifinu að
^argvíslegu gagni, hefur ríkisvaldið ekki ástæðu til þess af
Psim sökum, að skerast í leikinn, og það því síður, þegar ekki
eru horfur á því, að ríkisforlag geti gefið út ódýrari bækur
en t. d. Bókmentafélagið, Þjóðvinafélagið eða Bókaverzlun
Porsteins Gíslasonar. Reynsla og önnur rök benda því í þá
a,t, að sá stuðningur, sem ríkisvaldið vildi veita bókaútgáf-
anni, og verður að veita henni, yrði sjálfu því ódýrari og
Plóðlífinu heilladrýgri með því að styrkja áhugasöm og vönduð