Eimreiðin - 01.10.1935, Síða 108

468
RITSJÁ
eimbbið11*
Hér er ekki rúm til að fara lengra ut i Jiessa sálma, en bent skal 1>°
að lokum á fimtu grein formálans, „Einkenni Eyrbyggju“, þar sem bygr,
ingu sögunnar og list er lýst vel og skilmerkilega i stuttu máli.
Um Brands liátt örva segir Einar: „Mér finst l>vi líkast, l>egar ég leS
báttinn, sem hann væri úr 1001 nótt, og að þnð væri kalífinn i Bagdad, seI"
væri að skemta sér við að reyna örleik liins fræga kaupmanns.“
Matthías Þórðarson gcfur út Eiríks sögu rauða eftir Hauksbók, Gr*n
lendinga sögu og Grænlendinga þátt eftir Flateyjarbók. Hér er þess al'’
gæta að fyrsta sagan er sú hin sama, sem í Reykjavikur-útgáfum fslend
inga-sagna (Sig. Kristj.) var kölluð Þorfinns saga karlsefnis, en Grœ»
lendinga saga er þar kölluð Eiríks saga rauða. Er ]>etta bagalegt ósa111
ræmi, en skilst af greinargcrð Matthíasar í formála.
Um engar islenzkar sögur befur verið ritað jafnmikið og um l,csS‘
frásagnir af landafundum íslendinga á Grænlandi og einkum á megin*3
Ameríku: Vínlandsferðirnar. Hefur skift allmjög í tvö liorn mati lliaIin
0 "11 ejljll
á frásögnunum um Vínlandsferðirnar, hafa sumir trúað nálega oliu
uin ]>ær finst skráð, aðrir hafa haldið mestalt af því tóm æfintýri (I'rl
])jófur Nansen). Þá liafa menn og eigi ásáttir orðið um gildi EiriKs
og Grænlendinga sögu, sem m jög greinir á í frásögn sinni um hina
atburði. Þó hefur það verið einróma álit þeirra manna, er bczt
allar hinar íslenzku bókmentir, eins og t. d. Gustav Storm, Finnur
þekkJK
r JónS'
n)un
skoð'
um
IlUS'
son og Halldór Hermannsson, að Grænlcndinga saga væri miklum
yngri og lakari lieimild að öiliu leyti en Eiríks saga rauða, og þessan
un fylgir Matthías. Aftur á móti hefur fjöldi útlendinga, sem um Vint* ^
ferðir hafa skrifað, látið sannfærast af frásögnum Grænlendinga s°"
])ótt kynlegar og ýlijukendar þyki þær sumar.
í greinargerð sinni rekur Matthías einkum ágætlega uppruna mul
mælanna eftir þeim líkum, sem efni sögunnar og einkum ættartölm
gefa tilefni til.
Að sjálfsögðu hefur það verið ómögulegt að skrá og nota alt, sem
sögur þessar hefur verið ritað, en hið merkasta mun vera hagn>
athugagreinum, og auk þcss er vísað til bókfræðirita Halldórs Herma ^
sonar um íslcndinga sögur (Islandica I) og rit, er snerta fund og •
Græniands og Vinlands (Islandica II). Nú hefur Halldór Hermam1
0 ' , sú s*v*‘
gefið út framhald af l)ókfræði Islendingasagnanna, og kemur
sér vel fyrir útgefendur Islcnzku fornritanna og aðra fræðimenn. „
Sumt hefði ef til vill litið öðruvisi út, ef Matthías hefði lilió
augum á bókmentirnar og Einar Ól. Sveinsson. Líklega hefði l'an ^
t. d. meir velt fyrir sér ]>eirri staðreynd, að einfætingar eru, að g,
veit, ekki nefndir í eldri islenzkum ritum en Hauksbók og þar c1^ . j
eins í vísunni og sögninni í Eiríks sögu, heldur og í öðru óskyldu
ikils
safninu.
Annars er ritið bæði útgefendum þess og Fornritafélaginu
sóma, og er gott meðan svo vel er haldið í horfinu.
til 111
Stefán EinarsS'
oi'-