Eimreiðin - 01.04.1937, Blaðsíða 92

212
XVIU HEIMAR
EIMREIDIS
á dýrð tilverunnar og fegurð. Skáldin hafa túlkað þessa lífs-
skoðun í verkum sínum og hafið sókn gegn afneiturum hinna
andlegu og ósjmilegu verðmæta lífsins. Hinnar njrju lífsskoð-
unar gætir mikið í skáldsögum Einars H. Kvarans, hinum
siðari, sögum þeirra Daviðs Þorvaldssonar og Jóns Björns-
sonar, sem báðir höfðu orðið fyrir áhrifum af þessari lífs-
skoðun, en urðu að kveðja þennan heim svo ungir. Hennar
gætir i ljóðum Guðmundar Guðmundssonar, ljóðum og rit-
gerðum Sigurjóns Friðjónssonar, Jakobs Jóh. Smára, Grétars
Fells, og liennar gætir oft í skáldritum Guðmundar Kambans.
Henni bregður fyrir í sumum sögum Kristmanns Guðmunds-
sonar og margra íleiri. Það er yfir hinum ungu skáldum
þessarar lífsskoðunar róleg tign. Þeir liorfa björtum auguin
á lifið framundan, því að þeir vita að mennirnir eru gæddir
dularhæfileikum, sem eiga fyrir sér að þroskast, þeir vita, að
skynheimurinn er aðeins önnur og ófullkomnari hliðin á til-
verunni. í þeirra augum er hver maður aðeins vegfarandi
hér á jörðinni, á leiðinni »áfram, lengra ofar, liærra, upp
mót fjallsins háu brún«, þar sem sól allífsins vermir hann
um alla eilífð. — Hin nýja lífsskoðun faj.r sína fylgjendur jafn-
óðum og skáldin hverfa frá bölsýni efnis-hyggjunnar og hags-
munastefnu hinnar pólitísku flokkaharáttu. Á hvorugu þessu
geta bókmentirnar lifað til lengdar. Ef skáldin eru ekki hoð-
berar andlegra verðmæta, verða bókmentirnar eins og kalin
og gróðurlaus tún. Skáldin verða að vera vitranamenn, ann-
ars eru þeir aðeins venjulegir skriffinnar.
Skáldið Einar H. Kvaran hefur, á einum stað i »Sálin vakn-
ar«, lýst vitrun hins skygna göfugmennis, sem á hæfileikann
til að sjá í gegnum blekking skynlieimsins inn að kjarna
lífsins. Það er í lok samræðunnar milli ritstjórans Eggerts og
Álfhildar gömlu, móðurinnar, sem er að ljúka við að segja
honum í trúnaði af dýrmætustu lifsreynslu sinni.
»Ritstjórinn vissi ekki, hvort hún hélt áfram að tala, eða
hvort liún þagnaði. Hann lieyrði ekkerl lengur. Sjónin bar
öll önnur skilningarvit hans ofurliði.
Skotið, sem Álfhildur gamla hafði setið í, var orðið fult af und-
arlegum, himneskum fjóma. Þar sem setið liafði einu augna-
bliki áður útslitin, gömul kona, raunamædd, lirjáð og hrakin