Eimreiðin - 01.07.1941, Blaðsíða 63

EISIReibin
Hefðbundnar villukenningar.
Eftir Vilhjálm Stefánsson.
a§t er að Bacon1) hafi talið sig eiga heima hvarvetna þar,
jf111 Um vísindi væri að ræða, hverju nafni sem þau nefndust.
nu á tímum eru vísindin orðin svo margbrotin og vísinda-
^’ einarnar svo inargar, að enginn maður getur sagt með nokkr-
Unr
°g
hr:
sanni hið sama og Bacon sagði á sínum tíma, og hugsanir
athatnir manna hafa spillzt vegna þess, að sjóndeildar-
,urln«ur skynseminnar hefur þrengzt, vér sjáum aðeins nokk-
• tu Þess svæðis, sem vísindin ná yfir. Þetta hafa menn
, . °g þvi hafa ýmsar tilraunir verið gerðar til þess að
lit la ^isindagreinunum svo niður, að auðið væri að hafa yfir-
gl^Uln Þær allai-. Eina slíka tilraun gerði Comte2) fyrir einni
nieð riti sínu „Cours de philosophie positive“. Margar til-
pUlr hafa verið gerðar síðan.
sjil . ef vér athugum með gaumgæfni það, sem mælir móti
jj/11 niðurskípun þekkingarinnar, sjáum vér, að hún er aug-
0ssS ^arstæða, vér tökum óðara fjölmargt aftur og furðum
a þvi, að nokkur maður skyldi nokkurntíma verða það
o reyna slíka niðurskipun.
legu u§um t. d. húðina á mannslíkamanum frá lífeðlisfræði-
s sJ°narmiði, eða stjörnuþoku, hvernig hún muni vera
einn nSett' Það’ sem talið var viðurkenndar staðreyndir fyrir
0 1 ^ylft ára um þessi efni, er nú orðið að villukenningum
vin 'UðsnSum- Sjálf þekkingin breytist svo, meðan hún er að
ön SeF- eða verii® er a® ^asf niðurskipun hennar,
en fyrii'höfnin verður til einskis, breytingarnar verða örari
jj^°’ a® unnt sé að framkvæma verkið.
Vér ^ eiUm ver lJa sífellt að fást við þessar vonlausu tilraunir?
]egu-tum sa§t> að það sé að nokkru leyti vegna hinnar mann-
fr . Jai'tsýni, sem aldrei lætur bugast og telur, að vér getum
——^ý^emt það, er vér ætlum oss að framkvæma. Einnig
2) p S' U1 Uein,sPekingur, var uppi á 17. öld.
ranskur djúphyggjumaður, 1798—1857.