Eimreiðin - 01.07.1948, Page 154

314
RITSJÁ
EIMREIÐIN
setningu sinni séu þeir að gefa þess-
um skriðdýrshætti vel undir fótinn
meðal Islendinga, og þykir mér það
allóþarfur leikur í hálf-opinberu riti
eins og þessu, sem skartar ineð skjald-
armerki íslands framan á bindinu.
Okkur gömlu sveitamönnunum var
kennt, að af litlum þvengjuin lærðu
hundarnir að stela. Líka heyrðum
við, að auðlærð væri ill danska, og
sannaðist það oft. Þaðan stafaði ætt-
arnafnafarganið, fyrst með -sen, seinna
með -sora, og átti það vist að vera
eitthvað íslenzkara. Þá komu hin
fínu „íslenzku“ ættarnöfn, er þóttu
„draumur“ í þá daga, og er útgef-
andi þessarar bókar, Hilmar Foss,
talandi vottur um þann draum. En
nú er danskan dauð og uppruniiið
hið engilsaxneska glæsitímabil, þegar
allt á að vera á ensku og ómerki-
legir strákar í Reykjavík láta prenta
sér ensk leturhöfuð á bréfsefni sín,
stássandi með Iceland eins og rúsín-
una í hvalsrassinum.
Það er kunnugt, að Engilsaxar tapa
milljónum punda og dollara árlega
sökum illrar stafsetningar sinnar, og
geta þó eigi að gert vegna vanafestu.
Ekki veit ég, hve mikið það hefur
kostað útgefendur bókarinnar að
breyta allsstaðar ö í oe, œ í ae, þ
í th, en líklegt þykir mér, að sá
kostnaður nenii hundruðum, ef ekki
þúsundum króna í íslenzku dýrtíð-
inni.
Þetta mætti spara með þvi að rita
í bókarbyrjun:
/ra typing or printing lcelandic
names ignore marks over voivels,
write œ — ae, /j = th and 8 = d.
Og ef útgefendurnir kærðu sig ekki
um að spara, gætu þeir prentað þess-
ar einföldu reglur smáu letri á síðu-
fætinum undir annarri hvorri síðu
í bókinni, og þykir mér ólíklegt, að
það yrði dýrara en tvöfalda staf-
setningin.
Steján Einarsson.
ISLANDICA, Vol, XXXII—
XXXIII: History of Icelandic Prose
Writers 1800—1940 by Stefán Ein-
arsson. Ithaca, Neiv York 1948
(Cornell University Press). Þó að
íslenzk bókmenntasaga síðan um 1800
sé fjölþætt og fróðlegt viðfangsefni,
hefur enginn hinna háskólalærðu bók-
menntafræðinga vorra ráðizt í að
koma sögu íslenzkra bókinennta
þetta timabil fyrir alinenningssjónir.
Að vísu fyllir Islenzk lestrarhók Sig-
urðar Nordals að nokkru leyti það
skarð, sem hér er fyrir skildi. En
það rit nær yfir bókmenntir íslands
frá 1400 til 1900, og er aðeins sýnis-
horn þeirra, en ekki saga. Þó er þessi
bók og Ágrip Sigurðar Guðmundsson-
ar af forníslenzkri bókmenntasögu svo
að segja einu nú fáanlegu yfirlits-
ritin fyrir almenning, um íslenzkar
bókmenntir fyrr og síðar. Nú er bók-
menntasagan uin íslenzka höfunda,
sem rita óbundið mál á tímabilinu
1800—1940, komin út — en, mér ligg-
ur við að segja því miður, ekki á
íslenzku og fyrir íslenzka lesendur,
heldur á ensku fyrir erlenda lesend-
ur, fyrst og fremst.
Dr. Stefán Einarsson, prófessor við
Johns Hopkins háskólann í Balte-
more, hefur samið þessa bók og lagt
í það mikla vinnu. Hann hefur gert
sér far um að geta sem flestra prósa-
höfunda frá þessu timabili. Þetta
hefur leitt til þess, að mikið er um
upptalningar — og þegar kemur að
nútimanum, fyrir og um 1940, verða
upptalningarnar nokkuð handahófs-
legar, enda er jafnan nokkurt vanda-
mál að velja og hafna úr samtið sinni.