Eimreiðin - 01.01.1971, Page 26

22
EIMREIÐIN
Það mun hafa verið á árunum 1953—54,að Vilhjálmur Þ. Gislason,
þáverandi útvarpsstjóri, setti fram fyrstu alvarlegar hugmyndir um
stofnun íslenzks sjónvarps. Um þær mundir var sjónvarp að verða al-
mennings eign í Vestur-Evrópu og Norður-Ameríku, og hefði þá ís-
land átt að stíga fyrstu sporin á þeirri braut, ef dæma mátti eftir þeint
hraða, sem var á upphafi útvarps liér á landi upp úr 1920. En svo varð
ekki.
Vilhjálmur hafði áhuga á að koma upp tilraunasjónvarpi, er sýna
mætti þjóðinni á 25 ára afmæli Ríkisútvarpsins, sem var í desember
1955. Hann bollalagði um málið við Gunnlaug Briem, verkfræðing út-
varpsins og núverandi póst- og símamálastjóra. Hinn 24. ágúst 1954
lagði útvarpsstjóri tillögur sínar fyrir menntamálaráðherra í bréfi og
fylgdu áætlanir Gunnlaugs Briem.
Útvarpsstjóri fékk engar undirtektir.
Menntamálaráðuneytið var ekki eina ráðuneytið, sem fékk bréf um
sjónvarpið á þessu ári, 1954. Þá um liaustið bað varnarliðið á Kefla-
víkurflugvelli utanríkisráðuneytið um leyfi til að koma upp sjónvarps-
stöð á flugvellinum. í marz, 1955, var slíkt l'eyfi veitt, en með ýmsum
skilyrðum, þar á meðal að stöðin skyldi ekki vera sterkari en 50 vött
og sendingum liennar beint í tiltekna átt. Þannig hélt sjónvarpið inn-
reið sína á íslandi í bragga á Miðnesheiði.
Það er athyglisvert, að íslenzkum yfirvöldum þótti ekki ómaksins vert
að skýra þjóðinni frá þessum tíðindum. Mun hafa verið litið á þetta
sem eina af mörgum ráðstöfunum, sem gera þurfti til þess að varnar-
liðsmenn yndu sér innan girðingar flugvallarins, en sæktu sem minnst
til íslenzkra byggða.
Nú víkur sögunni aftur í Landssímahúsið við Austurvöll, þar sem
Ríkisútvarpið hafði þá aðsetur. í ársbyrjun 1957 samþykkti nýkjörið
útvarpsráð að beina þeirri spurningu til menntamálaráðherra, sem þá
var dr. Gylfi Þ. Gíslason, livort sjónvarp væri í verkahring Ríkisútvarps-
ins eða ekki. Hinn 30. janúar svaraði ráðherrann og úrskurðaði, að svo
væri. Var það í samræmi við þann alþjóðlega skilning, að til útvarps
teljist bæði hljóðvarp og sjónvarp, og væri því litið svo á, að gildandi
lög um útvarp næðu einnig til sjónvarps hér á landi.
Haustið 1957 kom sjónvarp fyrst til kasta hinna vitru manna, sem
skipa alþingi íslendinga. Svo var mál með vexti, að endurnýja þurfti
lagaheimild til að nota tekjur af Viðtækjaverzlun ríkisins til að greiða
byggingaskuldir Þjóðleikhússins. Fjárhagur Ríkisútvarpsins var að ýmsu
leyti vel tryggður í upphafi, en eftir það hafa valdamenn í landinu
verið furðu skilingssljóir á þarfir stofnunarinnar, eins og bezt mátti sjá
á því, að tekjustofn var tekinn af útvarpinu til að byggja leikhús, en fyr-
ir bragðið er útvarpið enn þann dag í dag húsnæðislaust. Er sannarlega