Iðunn : nýr flokkur - 01.09.1933, Side 37

IOUNN
Farið heilar, fornu dygðir!
307
hvössust og upprifnust allra ilygða. Ég vík síðar a&
ástinni til Jieirrar moldar, sem mann ól á brjóstum sér,.
peirrar hollustu við átthaga sína, sem birtist í pessum
látlausu orðum: „Blessuð sértu, sveitin mín, suinar, vet-
ur, ár og daga." Hér ræðir um sinn að eins um ættjarð-
arástina sem pólitískt tæki og arðuruxa á búum stjórn-
arherra og auðmanna. Og pótt pað kunni að hryggja
nazista og fascista og ýmsa pólitíska háspilara yfir-
standandi augnabliks, pá verður pess ekki dulist, að
mannkynssagan er einstaklcga fáfróð um pessa dygð.
Hún er í mesta máta ósöguleg, og gæti pað gefið grun
um, að hún væri ekki eins djúplægt eðlisboð eins og
ofannefndir dándimenn vilja vera láta. Sannleikurinn er
sá, að fyrir miðja 17. öld hafði svo að segja enginn
maður heyrt hennar getið, hvað pá meir, nema Róm-
verjar. Og ummæli peirra um, að pað væri fagurt að
deyja fyrir ættjörðina, létu eins og meiningarlaust
pvaður í eyrum Frakka á tímum Bourbonanna og lýta-
lausra Englendinga á dögum Elísabetar drottningar.
Menn börðust fyrir konunga, biskupa og fursta. Menn
börðust til herfangs, kvenna eða yfirdrottnunar. Þeir
voru tignir og mikils metnir, sem herjunum stýrðu, her-
mennirnir sjálfir skríll, ruslaralýður. Og mjög er eftir-
tektarvert, að pað er ekki fyr en á 19. öld, pá er ættjarð-
arástin er víðs vegar orðin að taugaveiklaðri ástríðu,
sem nokkrum lifandi manni dettur í hug að fara aö
reisa pessu döti minnisvarða, gera úr pví göfugmenni
og hetjur. Þetta áttu menn pó af heilbrigðri skynsemi
í fórum sínum fram að peim tíma.
Frakkar, sem til skamms tima hafa liaft einna verst
orð á sér fyrir ættjarðarást allra pjóða, voru kynlega
seinir á sér að uppgötva pessa frómu dygð. Það var
sljórnbyltingin mikla 1789, sem svo að segja klíndi