Iðunn : nýr flokkur - 01.09.1933, Side 96

Orðið er laust.
IÐUNN'
366
Eignafrelsi eða einstaklings-framtakssemi mun nú svo að'
kalla upprætt h]á hinni rússnesku þjóð. Þú mátt þar
alls ekki safna í kornhlöðu til þess að sjá þér og þínum
borgið í framtíðinni. Til dæmis, ef þú hefir verið — og
máske forfeður þínir í fleiri liði aftur í tíma — sjálfstæður
Og dável efnum búinn bóndi í Ukraníu eða Kákasus-hóröð-
um og þú átt nú von á guðsblessanlegri uppskeru, þá
alt í einu, sem þjófur að nóttu, kemur borðalagður valds-
maður stjórnarinnar og fyrirskipar, að þú skulir eiga að
eins lítinn hluta uppskerunnar, en stjórnin áskilji sér hinn
stærri hlutann. Þú getur sparkað og spýtt mórauðu, en það
er þýðingarlaust, því að „vér einir höfum valdið strangt".
Hversu duglegur og framtakssamur sem þú kant að vera,
þá skalt þú metinn jafnt skussanum.
Það er ekkert rúm eða tækifæri hér til þess að rekja.
að nokkru verulegu raunasögu Rússlands síðan Bolsvíkingar
brutust þar til valda. Slikt útheimtir afarmikið grúsk og
mikið betri tíma en ég hefi yfir að ráða. En ég er jafn-
sannfærður um það — og ég veit, að það kemur skin eftir
skúr, að hvofki Þórbergi Þórðarsyni né nokkrum öðrum
skriffinni tekst það að gera Islendinga yfirleitt hliðholla
slíkri stefnu, því það væri að útstryka öll aðaleinkenni
norrænnar sjálfstæði og drengskapar. Hinn síiðjandi íslenzki
bóndi eða hinn fiskisæli sjósóknari beygja aldrei bak sitt
undir slikt heljar-ok, meðan vit og vöðvar geta því afstýrt.
En i raun og veru er það ekki bolsevíska stefnan í þess-
ari predikun Þórbergs, sem ég vildi einkum andmæla,
heldur miklu freinur hans dæmalaust sóðalegi ritháttur og
yfirgnæfandi sleggjudómar. Það er að misbjóða velsæmi
íslenzkrar tungu að viðhafa í ritmáli ódæma orðtæki eins
og: „drulluskapurinn", „laxera án minstu blygðunar", „ó-
þverraframleiðsla", „kjaftavaðall", „reginlygar", „stórlyga-
iðja“ og svo margt fleira þessu likt. Ég skil tæplega, að
nokkur maður, sem skilur sitt velsæmi, fáist til að reyna
að halda uppi vörn fyrir þessu og þvílíku sem heiðvirðum
rithætti.
En út yfir tekur stóridómur sá, er þessi predikun leggur
á islenzka blaðamensku yfirleitt. Þessum aðalmálgögnum
íslenzkra hugsana er yfir liöfuð lýst sem einni óhemju-
ömurlegustu svívirðu, þar sem sannleikur eða drengskajnir