Ægir - 01.03.1980, Qupperneq 14

stjórnvalda gert stórátak til að bæta aðbúnað í og
umhverfis frystihús vegna krafna frá kaupendum á
Ameríkumarkaði og var það vel. En betur má ef
duga skal og þó stórátökin séu góðra gjalda verð,
þurfa menn að setja sér markmið í þessum efnum
sem öðrum og ná þeim með skynsamlegum hætti.
Víða háttar þannig til í umhverfi vinnsluhúsa fyrir
saltfisk að til vansa er og ráða þarf bót á með
svipuðum hætti og í frystihúsaáætluninni.
I töflum hér að framan má lesa að útflutningur
þurrkaðs fisks á árinu 1979 varð um 2.750 tonn og
að hann jókst um 700 tonn frá árinu áður. Einnig
má sjá að aukningin verður fyrst og fremst í þorski.
Birgðir í byrjun ársins voru um 1.250 tonn. þar af
allmikið af þorski, af lægri gæðaflokkum, miramar
og miradouro, óhimnudregnum. Sú breyting varð
helzt í þurrfisksölunni á árinu, að nokkur fótfesta
náðist í Frakklandi að nýju fyrir miramar fisk, og á
frönsku Antillueyjunum fyrir miradouro, svo að
birgðir af þessum fiski komust aftur í eðlilegt
horf.
Framleiðsla og sala þurrkaðs ufsa og löngu var
með eðlilegum hætti og gekk sæmilega.
Aftur á móti jukust birgðir af úrgangsfiski
ískyggilega mikið vegna fjárhagserfiðleika í Zaire,
því landi sem helzt hefir keypt þennan fisk, og hefir
það valdið miklum erfiðleikum.
Eftir nokkurra ára hlé á verkun þorsks af betri
gæðaflokkum, var gerð tilraun í haust með að verka
nokkur hundruð tonn af þessum fiski, enda voru
mjög bjartar horfur á sölu til Brasilíu þegar sú
ákvörðun var tekin. Því miður gjörbreyttist efna-
hagsástandið í Brasilíu á síðari hluta ársins, svo
að þessar vonir hafa að miklu leyti brugðizt, svo
að síðustu vikurnar lögðu kaupendur í Brasilíu
höfuðáherzlu á að fá ódýrar tegundir fisks.
Það verður líka að segjast eins og er, að við
höfum ekki sem allra bezt orð á okkur í Brasilíu
fyrir vöndun í gæðum og mati á fiski, og kann það
einnig að valda nokkru.
Sala saltaðra ufsaflaka gekk að kalla má með
eðlilegum hætti, enda þótt sala á „sjólaxi" hafi
dregist verulega saman á síðustu árum í Þýzkalandi,
þar sem þessi vara þykir orðin mjög dýr í hlutfalli
við önnur skyld matvæli. Einnig hefir gætt vaxandi
samkeppni um sölu á hráefni til „sjólax'1- gerðar
síðustu árin frá Frökkum og nú á síðasta ári frá
Færeyingum.
Eins og margoft hefur verið bent á af forráða-
mönnum S.Í.F. á undanförnum misserum. hefur
afkoma saltfiskframleiðenda verið afar slæm, en þ°
einkum á árinu 1978.
Hér að framan hefur verið skýrt frá jákvaeðr'
þróun í framleiðslu, útflutningi og útflutningsverð-
lagi saltfisks á síðasta ári, sem undir öllum venju-
legum kringumstæðum mætti búast við að endur-
speglaðist í betri afkomu framleiðenda.
Reyndar er ljóst, að afkoman í greininni er betri a
síðasta ári en 1978, enda mikill taprekstur það ár-
Okkar athuganir benda til að í heildina tekið. se
afkoman á árinu 1979 rétt um ,,núllið“ þegar tekið
hefur verið tillit til um 1400-1500 milljóna króna
greiðslu af inneign saltfiskframleiðenda í Verðjöfn*
unarsjóði fiskiðnaðarins. f þessu sambandi er þ°
rétt að hafa í huga, að afkoma einstakra fram-
leiðenda er afar misjöfn. En það ætti að vera ráða-
mönnum áhyggjuefni, að til að halda undirstöðu-
atvinnuvegi, sem saltfiskframleiðsla er, „á flotJ
þurfi að greiða 1400-1500 milljónir króna úr
Verðjöfnunarsjóði í árferði þegar útflutningsverð-
mæti eykst um 78% á einu ári. Að því kemur, a<
almenningur í helztu markaðslöndum okkar bregst
við hækkunum á einni matvöru sem eru umfran1
hækkanir á öðrum matvörum með því í fyrstu að
draga úr neyzlu hennar og síðar e.t.v. að haetta
þeirri neyzlu alfarið. Þetta mætti einnig ver,i
áhyggjuefni og tilefni til að snúa af þeirri brau1
sem íslenzka þjóðin er nú á.
Atvinnuvegirnir verða að kljást við fleiri draug3
en verðbólgudrauga. Það er að verða árvisst til
tæki að kaupskipin stöðvist, útflytjendum og þj°ú'
inni til stórtjóns. Á síðasta ári keyrði þó um þver'
bak í þessum efnum, þegar kaupskipin voru stöðvu
með verkföllum og verkbönnum í tvo mánuð'-
þegar aðalútskipunartíminn fór í hönd. til stórtjóns
fyrir alla. Með breyttum vaxtakjörum, eins og síðar
verður vikið að. hafði þessi stöðvun í för með sef
stóraukinn viðbótarvaxtakostnað fyrir framle'ð
endur, auk rýrnunar vörunnar og margs koua'
fleiri erfiðleika, og beint peningatap. En það efl1
ekki stundarhagsmunirnir sem skipta mestu mál'-
heldur þau áhrif sem sífelldar stöðvanir á afck'P
unum upp í samninga hafa á kaupendur í okkar
helztu markaðslöndum. Þessar truflanir á útflutn
ingi afurða íslendinga upp í gerða samnim1;1
koma m.a. fram í því að kaupendur snúa sér
annarra framleiðslulanda í auknum mæli svo fre,li|
þeir eigi þess kost, og mættum við gjalda varh t
við slíku, þar sem ýmsar stórþjóðir hyggja á st°r
aukna framleiðslu sjávarafurða og þá ekki s,tl^
saltfisks og verða því harðari keppinaútar en hinga
134 — ÆGIR