Tímarit lögfræðinga - 01.04.1956, Blaðsíða 15

Jnaóon :
Jón 2)ó,
Tveir kapítular í Vígslóða
Vígslóði vav ritaðuv vetuvinn 1117—18, og ev nii aðeins
til í Staðavhólsbók. Setning, ev stafav frá Gamla sáttmála,
á bls. 96 í Staðavhólsbók, sýniv, að sú blaðsíða er vituð eft-
iv lögtöku Gamla sáttmála 1262. Og afvitun Staðavhólsbók-
ar er ekki lokið, ev Járnsíða kemur 1271 og stöðvav af-
vitunina. Vígslóði vav löggiltuv í Hafliðaskvá á Alþingi
1118.
Áðuv en ég vík að sjálfum kapítulunum, vil ég nefna
tvæv ófvávíkjanlega skilgveiningar í Gvágás: 1) Öll út-
löncl eru samlcvæmt henni undir veldi einhvers lconungs.
2) Öll útlönd eru samkvæmt henni (og einnig samlcvæmt
lögbókunum og Kristinnrjetti Árna bislcwps í austri, elclc-
ert í vestri. Grágás, Jávnsíða, Jónsbók og Kvistinnvjettuv
Ávna biskups líta á allt hnattsvæðið til vesturs frá Islandi,
haf og land, sem verandi innanlands. Allsstaðar í Grágás
og þessum nefndu 3 lögbókum merkir ,,út“ (þ. e. vestur)
eða „út hér“ (vestur hér) sama og hér á landi, þ. e. á
gildissvæði Grágásar, hvar sem er. Stefnan og hreyfingin
frá hvaða útlandi sem er til hins íslenzka þjóðfélagssvæð-
is heitir „út“ (vestur), og stefnan eða hreyfingin frá hinu
íslenzka þjóðfélagssvæði til hvaða útlands sem er, heitir
,,utan“ eða austur. „Austur“ merkir í Grágás erlcndis cða
utanlands, hvar sem það er. En stundum þegar þetta orð
er notað, er Noregur hafður í huga, eða sérstaklega átt
við hann. I Grágás merkir austmaöur útlending, frá hvaða
landi sem hann er. Þessu viðvíkjandi vek ég athygli á
skýringargreininni austr aftan við Skálholtsbók.
Það er öldungis ófrávíkjanleg forngermönsk réttarregla,
að dómar og sættir gildi gagnhliða milli nýlendu eða hjá-
77