Tímarit lögfræðinga - 01.11.1980, Blaðsíða 34

ákvæði um framkvæmd eignarnámsins í því tiliki, eða þau vísa til laga
um framkvæmd eignarnáms, nú 1. 11/1973, en í þeim eru ítarleg
ákvæði um meðferð mats fyrir matsnefnd eignarnámsbóta. önnur lög,
sem ekki kveða á um eignarnám, en fela í sér annarskonar kvaðir eða
takmarkanir á eignar-, umráða- eða ráðstöfunarrétti, hafa og oft að
geyma ákvæði um málsmeðferðina. Sem dæmi um framangreind tilvik
má nefna 2. og 3. mgr. 26 gr. og 1. og 2. mgr. 30. gr. 1. 47/1971 um nátt-
úruvernd, þar sem kveðið er á um, að við stofnun fólkvangs og frið-
lýsingu landssvæðis, sem kann að hafa í för með sér takmörkun á
umráðarétti landeiganda, skuli Náttúruverndarráð gefa honum/þeim
kost á að gera athugasemdir og koma að mótmælum, áður en endan-
leg ákvörðun er tekin. Er gefinn tiltekinn frestur til að neyta þessa
réttar. Hér má og vísa til 7. mgr. 66. gr. 1. 34/1964 um loftferðir, orku-
laga 58/1967, vatnalaga 15/1923, 17. gr. skipulagslaga 19/1964 og 14.
gr. laga 12/1923 um einkaleyfi o. fl. o. fl.
b) Lögjöfnun eða gagnályktun?
Þegar framangreindum lagaákvæðum sleppir, vaknar sú spurning,
hvort telja megi almennar réglur um slíkan andmælarétt aðila gilda
í íslenskum stjórnarfarsrétti án beinna lagaákvæða. Má þannig beita
lögjöfnun og draga þá ályktun af einstökum lagaákvæðum, að and-
mælaréglan gildi almennt í íslenskum rétti eða a. m. k. á einstökum
sviðum hans? Lagaákvæði þau, er kveða á um andmælarétt aðila, eru
svo sundurleit og dreifð, að ekki verður talið, að þau séu grundvöllur
almennrar réttarreglu þess efnis. öðru máli gegnir um það, hvort þau
verði talin leiða líkur að því, að andmælareglan gildi almennt á tiltekn-
um sviðum stjórnarfarsréttar. Verður vikið að því frekar í niðurlagi
erindis þessa.
Ekki verður talið heimilt að gagnálykta af einstökum lagaákvæð-
um, þannig að andmælareglan verði því aðeins talin gild, að hún sé
lögfest í hverju einstöku tilviki.
c) Dómar.
Fáar skýlausar dómsúrlausnir eru fyrir hendi um gildi andmæla-
reglunnar í íslenskum stjórnarfarsrétti — og hún er í engri þeirra
beinlínis nefnd. Þó má telja nokkra dóma Hæstaréttar og tvo dóma
bæjarþings Reykjavíkur bera slíkri meginreglu vitni: Hrd. VII 145,
XIX 246, XXXVI 789, XLIII 945 og XLV 46 og bþd. 23. október 1968
í sveitfestimáli og 7. febrúar 1978 í máli, er fjallaði um eignarnám skv.
skipulágslögum.
156