Tímarit lögfræðinga - 01.11.1980, Blaðsíða 41

Mikilvægur þáttur í starfsemi umboðsmanns er að benda löggjafa
eða stjórnvöldum á það, sem betur mætti fara í lögum eða reglum,
og á atriði, sem setja þarf um ákveðnar reglur. Er þessi þáttur
starfs umboðsmanns mjög mikilvægur og í eðlilegu samhengi við
störf hans, þar sem líklegt er, að hann fái til umfjöllunar ágreinings-
mál alls staðar að úr stjórnkerfinu.
Erfiðustu málin, sem umboðsmaður fær til meðferðar, eru þau mál,
sem reglur gera ráð fyrir, að afgreidd verði eftir mati viðkomandi
stjórnvalds. Verður að vera um að ræða bersýnilega ósanngirni eða
brot á skýrum venjum, ef umboðsmaður á að geta gert athugasemdir
við slíkar afgreiðslur.
Til umboðsmanns leita menn úr öllum þjóðfélágshópum, og víst er,
að sumar kærur eru tilefnislitlar.
Öllu verður umboðsmaður þó að sinna með einhverjum hætti, hann
er vopn smælingjans í baráttunni við kerfið. Hann má því ekki sýna
neina mismunun og enga menn má hann dæma sem „kverúlanta" eða
hundsa mál þeirra.
Eitt það allra mikilvægasta við starf umboðsmanns er að hann sé
fljótur að afgreiða mál, enda má það augljóst vera, þar sem einn liður
í starfi hans er að gagnrýna seinagang í stjórnkerfinu.
Til glöggvunar á skiptingu og afgreiðslu mála læt ég fylgja með
línurit (statistik) um þau mál sem umboðsmanni danska þjóðþings-
ins hafa borist frá upphafi.
Ómögulegt er að gera grein fyrir efnislegri meðferð umboðsmanns
á einstökum málum, þar sem þau eru eins margvísleg og þau eru mörg.
Danska þjóðþingið kýs sér umboðsmann að loknum hverjum þing-
kosningum, og verður kjörtími hans því nánast sá sami og þingsins.
I Með þessum hætti ráðningar í starf er undirstrikað, að hveft þing
geti fullkomlega treyst þeim manni, sem það velur til hins ábyrgðar-
) mikla starfa. Ennfremur undirstrikar þetta sjálfstæði umboðsmanns-
ins og sérstöðu í ríkiskerfinu. Hann er kosinn sem einstaklingur og
ber alla ábyrgð persónulega á gerðum sínum.
Umboðsmaður heyrir beint undir þjóðþingið, sem hefur, auk laga-
setningar, sett honum starfsreglur í reglugerð (instruks)1.
Umboðsmaður stendur þjóðþinginu reikningsskil gerða sinna og
gefur árlega út skýrslu í bókarformi til upplýsingar um starfsemi
sína. 1 skýrslunni er gerð heildarúttekt á afgreiðslu mála, en einnig
1 Instruks frá 9. febrúar 1962.
163