Tímarit lögfræðinga - 01.10.1985, Side 7

sem fram fór hér á landi að fornum sið. Árið 1623, segir Árni Óla í bók sinni
„Grúsk IV“, sömuleiðis Jóhann fyrrv. sýslumaður Skaptason í Árbók F.í. 1969,
en Espólín telur það hafa verið vorið 1624. Hestaatið 1623 (eða 1624) var
haldið á Bleiksmýrardal, sem er suðurhluti Fnjóskadals. Atinu lauk þannig að
Bleikur Sveins á lllugastöðum reif úr nára Vinds, hests Sigmundar á Garðsá,
þannig að hann féll dauður og var heygður þarna í dalnum, þar sem síðan
heita Vindhólar. Síðar sama vor eða árið eftir drukknaði Sveinn í kíl, rétt
austan við túnið á lllugastöðum, og um sama leyti fannst Bleikur, sigurvegar-
inn í hestaatinu, dauður í tjörn í Bleiksmýri á Bleiksmýrardal. Var hvort tveggja
íalið sprottið af fjölkynngi Sigmundar á Garðsá.
Föðurætt Páls Pálmasonar er rakin í greinarkafla um Hvassafellsætt í I.
bók Eyfirskra ætta, sem nýlega var gefin út Ijósprentuð af vönduðu skrifuðu
handriti Hólmgeirs Þorsteinssonar írá Hrafnagili.
Móðir Páls Pálmasonar var Sigríður Rósa, f. 21.4. 1863 d. 3.9. 1956 Björns-
dóttir Hjaltesteds járnsmiðs, sonar Georgs Péturs á Helgastöðum í Vatnsdal,
sonar Einars, f. 1760 d. 1802, sem fyrstur tók upp ættarnafnið Hjaltested,
verslunarstjóra Kyhns-verslunar á Akureyri, sonar Ásmundar, f. 1725 d. 1786,
„askasmiðs", bónda I Hlaupandagerði í Hjaltastaðaþinghá á Héraði. Þannig
skýrði séra Einar Jónsson á Hofi uppruna Hjaltestednafnsins í Ættum Aust-
firðinga.
Skal nú horfið frá að ræða um ættir Páls Pálmasonar en vikið aftur að em-
bættisferli hans og embættisvenjum. Hann var framúrskarandi reglumaður í
starfi sínu og snyrtimenni með afbrigðum. Hann var fulltrúi hinnar gömlu em-
bættismannastéttar, f bestu merkingu þeirra orða. Sá sem þetta ritar vann
undir stjórn Páls í 14 ár og er vart hægt að hugsa sér betri skóla í öllu því,
sem laut að skyldurækni og innrætingu annarra í ást á sögu og þjóð sinni og
landi. Er samstarf okkar Páls hófst í samgöngumálaráðuneytinu 1947 hafði
ég nýlokið lagaprófi og þóttist vita talsvert. Páll var allra manna hógværastur
og hækkaði nær aldrei róminn, jafnvel þótt tilefni gæfist ærið af viðmælanda
hans. Hann skammaðist aldrei, en fyrir samstarfsmenn hans hefði þó verið
öllu skárra að fá hreina skammagusu en að verða fyrir því, sem oft kom fyrir,
að fá tillögu, sem hann hafði fengið til ákvörðunar, snyrtilega leiðrétta eins
og skólastíl, þannig að mál og orðalag félli að hinum virta kansellístíl, sem
Páll vék aldrei frá og vildi að lifði eftir sinn dag. Og á fáum árum var hann
t.d. búinn að gerbreyta eldri ritstíl mínum í sitt horf. „Við verðum að vanda
vel allt sem við gerum. Heldurðu að það væri ekki gaman að því, að svo færi,
eftir svona 100 eða 200 ár, þegar einhver sagnfræðingur færi að grúska í
skjalasafni ráðuneytisins, og hann rækist þar á logiska tillögu eða vel gert
,,concept“ eftir mig eða þig, sem allir hefðu þá fyrir löngu gleymt, og hefði
um það mörg orð, kannski í doktorsritgerð, hvert ágæti og snilld þessara
löngu dauðu manna skjalið bæri vott um. Við megum aldrei gleyma því að
hvert orð, sem ritað er í Stjórnarráðinu, og hvert skjal er hluti af sögu lands-
ins og þar með sögu okkar sjálfra.“ Eitthvað á þessa leið komst Páll oft að
orði.
Páll var glæsimenni á yngri árum og hafði gaman af að segja frá ýmsu,
sem komið hafði fyrir á ferðalögum hans bæði hér á landi og erlendis. Þó held
ég að hann hafi haft mest yndi af bókum, einkum um sagnfræði og mann-
fræði.
77