Tímarit lögfræðinga - 01.06.1992, Side 7

TÍMARIT § §
LÖGFRÆÐINGA
1.HEFTI 42. ÁRGANGUR JÚNÍ1992
1. JÚLÍ1992
Sá dagur nálgast hröðum skrefum að gildi taka lög um umfangsmiklar
breytingar á réttarfari og dómstólaskipun á íslandi. Jafnframt verða töluverðar
breytingar á umboðsstjórn í héraði. Segja má að þessar breytingar hafi löngu
verið tímabærar, þótt enginn dómur skuli felldur yfir þeirri skipun sem verður
aflögð, en hún hafði bæði kosti og galla. Staðreyndin er engu að síður sú að
nauðsynlegt var að færa dómstólaskipun okkar og réttarfar til þess horfs sem
víðast hvar tíðkast í nágrannalöndunum og telst vera nútímalegt. Ekki aðeins til
þess að forðast að verða eftirbátar granna okkar og losna jafnframt við ámæli frá
Mannréttindadómstólnum í Strassborg heldur einnig til þess að tryggja lands-
mönnum betur það réttaröryggi sem þegnar siðmenntaðs þjóðfélags hljóta að
gera kröfu til. Má hér nefna að Danir, sem við tökum gjarnan mið af, aðskildu
dómsvald sitt og umboðsvald þegar árið 1919.
Að baki þessum breytingum liggur mikið starf ekki síst við samningu
lagafrumvarpa, meðferð þeirra á Alþingi og síðan sérstaka kynningu laganna
sem samþykkt hafa verið á þessu sviði. Þar hafa margir lagt gjörva hönd að verki
hin síðustu ár. Ætla má að á engan sé hallað þótt sérstaklega sé nefndur til
sögunnar Markús Sigurbjörnsson prófessor. Hann hefur unnið ötullega og af
mikilli þekkingu að samningu lagafrumvarpa um réttarfar, útgáfu laganna á
bókum og nú síðast að ítarlegri kynningu þeirra meðal lögfræðinga. Fyrir þetta
eljuverk sitt á Markús miklar þakkir skildar.
En eitt er að semja lagafrumvörp og samþykkja lög, annað að framkvæma
lögin. Þar kemur fyrst og fremst til kasta dómara, ríkissaksóknara, sýslumanna
og lögmanna. Ljóst er að þrátt fyrir ítarlegan og vandaðan lagatexta er margt
sem rnótast mun í framkvæmd. Á það ekki síst við um þann hluta réttarfarsins
sem lögmenn, sýslumenn og dómarar koma sameiginlega að, þ.e.a.s. álitaefn-
1