Tímarit lögfræðinga - 01.06.1992, Blaðsíða 12

4. REGLUR HINNA NORÐURLANDANNA
Danmörk
Engin ákvæði eru um votta við lögregluyfirheyrslur í dönsku réttarfarslögun-
um.5
Finnland
Samkvæmt finnskum réttarfarslögum6 skal einn trúverðugur og óvilhallur
vottur vera við yfirheyrslu, ef sá sem yfirheyrður er óskar þess. Ennfremur getur
lögreglan kallað til vott þótt sá sem yfirheyrður er óski þess ekki og hún getur
yfirheyrt án þess að hafa vott þrátt fyrir ósk yfirheyrða um vott, ef bið eftir
honum er talin geta valdið sakarspjöllum. Loks skal þess getið að grunaðan,
yngri en 18 ára, má ekki yfirheyra án þess að vottur sé viðstaddur.
Noregur
Engin ákvæði eru um votta við lögregluyfirheyrslur í norsku réttarfarslögun-
um.7
Svíþjóð
I sænsku réttarfarslögunum6 er svipað ákvæði um votta og er í 37. gr. laga nr.
74, 1974. í sérstakri reglugerð9 sem geymir reglur um frumrannsóknina er
kveðið á um hver eða hverjir skuli eða geti verið vottar eða „förhörsvittne“.
Fremstir eru þar nefndir til „medborgarvittne“; vottar samkvæmt sérstökum
lögum,10 sem valdir eru af viðkomandi sveitarstjórn og hafa það megin viðfangs-
efni fyrir hönd borgaranna að fylgjast með störfum lögreglunnar innan viðkom-
andi umdæmis. Náist ekki til borgaravotta má kveðja til óvilhallan starfsmann
lögreglu eða ákæruvalds og sé yfirheyrsluvottur alls ekki tiltækur má yfirheyrsla
fara fram allt að einu, ef frestun yfirheyrslu horfir til óhagræðis eða óþæginda.
Hjá Svíum fer framkvæmdin ekki nákvæmlega eftir lagastafnum og hefur
„medborgarvittne“ þannig ekki fest rætur í kerfinu. Megin reglan mun vera sú
að sá sem yfirheyrður er ræður því í aðalatriðum hvort vottur er að yfirheyrslu
frá hans hlið, þ.e. sá sem yfirheyrður er getur nánast komið með vott með sér og
iögreglan getur jafnframt kvatt til sinn vott eða sína votta.
Samkvæmt því sem hér var sagt má annars vegar nefna Danmörku og Noreg í
sömu andrá enda gilda þar sömu reglur - engin ákvæði um votta - og hins vegar
5 Lov om rettens pleje nr. 567, 1. september 1986.
6 Förundersökningslag nr. 449 30. apríl 1987, 30. gr.
7 Straffeprosessloven nr. 25, 22. maí 1981 meö breytingum nr. 71, 14. júní 1985, sbr. einnig
Pitaleinstruksen, kongelig resolusjon dags. 28. júní 1985.
" Rattegángsbalk 18. júlí 1942 með síðari breytingum, RB 23:10 (10. gr. 23. kafla).
v Förundersökningskungörelse (1947:948), 7. gr.
10 Lag om medborgarvittnen (1981:324).
6