Tímarit lögfræðinga - 01.06.1992, Síða 34

unnar þótti verða, hvað sem öðru liði, að túlka þannig, að upphaflegur leigutaki
hefði talið sig skuldbundinn til þess að standa leigusala skil á greiðslu lóðarleig-
unnar, og var hann því dæmdur til greiðslu vangreiddra leigugjalda.
Eins kann aðdragandi samningsgerðar og efni afnotaréttar að vera þess eðlis,
að afnotahafi geti ekki losnað undan skyldum sínum við þann, er hann hefur
fengið afnotin frá, þótt honum sé í sjálfu sér heimilt að franrselja afnotarétt sinn.
Má um hið síðastnefnda tilvik benda á Hrd. 1948 170. Þar var afnotahafa
veiðiréttinda talið heimilt samkvæmt aðdraganda samnings um veiðiréttinn og
efni hans að framselja rétt sinn samkvæmt samningnum, en tekið var fram, að
hann bæri gagnvart landeigendum ábyrgð á efndum samningsins, svo sem
leigugreiðslum og því, að veiðin væri hóflega nýtt.
Annað dæmi um fyrirfram gefið samþykki kröfuhafa er það, þegar stofnað er
til veðréttar í fasteign með samningi og persónuleg krafa fylgir veðréttinum. Er
þá stundum svo um samið milli lánardrottins (veðhafa) og upphaflegs skuldara
(veðþola), þegar við stofnun veðréttarins, að annar skuldari megi taka við hinni
persónulegu skuldarábyrgð, t.d. við sölu hinnar veðsettu eignar, án þess að
sérstakt samþykki kröfuhafa komi til. Að öðrum kosti heldur veðhafi persónu-
legri kröfu sinni á hendur upphaflegum skuldara (seljandanum), nema hann
leysi seljandann úr ábyrgð hans eftir eigendaskiptin.34
2.3 Kröfuhafi samþykkir skuldaraskipti eftir á
Skuldskeytingu getur borið að með mismunandi hætti. Þótt slík tilvik séu án
efa fátíð, er hugsanlegt, að þriðji maður, sem við skuldbindingu vill taka, snúi
sér til kröfuhafa og semji við hann um yfirtöku skuldarinnar, án þess að hafa
samráð um það við upphaflegan skuldara. í slíkum tilvikum fer það eftir túlkun
samnings, hvort um er að ræða þriðjamannsloforð til hagsbóta fyrir hinn
upphaflega skuldara. En jafnvel þótt talið yrði, að um þriðjamannsloforð sé að
ræða, er hæpið að ætla, að endanleg skuldskeyting geti orðið í þessu tilviki, fyrr
en upphaflegur skuldari hefur verið leystur undan skyldum sínum gagnvart
kröfuhafa með þeim hætti, að við því verði ekki hreyft, hvorki af þriðja manni né
kröfuhafa sjálfum.25 Hafi t.d. yfirlýsing þriðja manns verið skilyrt, þá er ekki um
fullnaða skuldskeytingu að ræða, fyrr en skilyrðið er fallið niður. Um þýðingu
þriðjamannslöggerninga í þessu sambandi vísast að öðru leyti til kafla 6 hér á
eftir.
Þegar skuldskeytingu er komið á með samningi kröfuhafans og hins nýja
skuldara, hefur það líkurnar með sér, að samningur þeirra feli í sér, a) að skyldu
hins fyrri skuldara sé lokið og upphaflega skuldarsambandinu þar með lokið, og
24 Ólafur Lárusson, Fyrirlestrar um veðréttindi, 3. útg. Reykjavík ,1956, bls. 56.
25 Henry Ussing. sama rit, bls. 284.
28