Tímarit lögfræðinga - 01.09.1992, Síða 18

ad en Omvej kan f0re til Elusion af Grundiovens Bestemmelser til Værn for Dommernes
Uafhængighed.27
I umsögn um 71. gr. dönsku stjórnarskrárinnar frá 1915 kemst Erik B. Zieler
svo að orði:
Man kan ikke ved Konstitution og Suspension gore Reglerne om Dommernes Uaf-
hængighed iliusoriske.28
Ekki verður séð að komið hafi til álita að umorða stjórnarskrárákvæðið um
frávikningu dómara til samræmis við ákvæði RPL við þá endurskoðun sem
leiddi til lögtöku stjórnarskrár 1953.29
Alf Ross gerir grein fyrir skoðun sinni með eftirfarandi hætti í Stjórnskipunar-
rétti sínum:
Grundlovens beskyttelse gælder den definitive frakendelse af embedet, afsættelse.
Selvom man ikke herfra kan slutte at samme regler má gælde ogsá for den blot
midlertidige fjernelse fra embedet ... vil det dog være i grundiovens ánd om ogsá
suspension kun kan ske ved dom.M
2.4 Dómur bæjarþings Reykjavíkur 26. júní 1989
í héraðsdóminum í áðurnefndu dómsmáli er málsástæðum stefnanda í
gagnsök lýst eins og hér segir:
Af hálfu stefnanda í gagnsök ... er því haldið fram að stefnda í gagnsök, dómsmálaráð-
herra f.h. ríkisvaldsins, hafi verið óheimilt vegna ákvæðis 61. gr. stjórnarskrárinnar að
víkja honum úr embætti um stundarsakir, enda eigi 3. mgr. 35. gr. laga nr. 85/1936 ekki
við um hæstaréttardómara ... og reyndar sé ekki í þeim að finna nein heimildarákvæði
um skerðingu launa dómara sem vikið sé úr embætti um stundarsakir. Af þessu leiði að
gagnstefnda hafi verið óheimilt að skerða embættislaun hans um helming og því geri
hann kröfu um að sér verði greidd full laun.31
Héraðsdómur rökstyður niðurstöðu sína í gagnsök eins og hér segir:
Samkvæmt 3. mgr. 20. gr. stjórnarskrárinnar getur forseti íslands vikið þeim frá
embætti, er hann hefur veitt það. í niðurlagsákvæði sömu greinar er kveðið á um að
með lögum megi undanskilja ákveðna embættismannaflokka auk embættismanna
þeirra sem taldir eru í 61. gr. stjórnarskrárinnar. Þar segir að þeim dómendum, sem
ekki hafi að auk umboðsstörf á hendi, verði ekki vikið úr embætti nema með dómi.
Þessi stjórnarskrárgrein veitir umboðsstarfalausum dómurum sem gagnstefnanda þá
vörn að framkvæmdavaldið getur ekki vikið þeim úr embætti án atbeina dómstóla. í
27 Den danske Statsforfatningsret II, s. 319.
B Grundloven med Kommentarer, ad § 71, s. 73. Betænkning afg. af forfatningskommissionen, s.
39.
10 Dansk statsforfatningsret II, s. 548.
11 HRD 1989 1648.
96