Tímarit lögfræðinga - 01.09.1994, Blaðsíða 33

Þannig er þessu t.d. farið með vinnulaunakröfur og kröfur fyrir líkams-
tjón.71 Vissar takmarkanir gilda því um aðilaskipti að þessum kröfum. Sam-
kvæmt 45. gr. aðfararlaga nr. 90/1989 verður fjámám ekki gert í kröfu um
ógreidd laun eða annað ógreitt endurgjald fyrir vinnu, nema liðinn sé mánuður
frá lokum þess tímabils, sem unnið var til launanna eða endurgjaldsins. Þá
verður fjárnám ekki gert í kröfu um eftirlaun, fyrr en mánuður er liðinn frá
því hún varð gjaldkræf. Fjámám verður ekki gert í kröfu um laun í uppsagn-
arfresti eða í bótakröfu vegna slita ráðningarsamnings, fyrr en mánuður
er liðinn frá því hún varð gjaldkræf.
Kröfum þeim, sem um ræðir í 45. gr. aðfararlaga, er aðeins veitt vemd um
tiltekinn tíma frá því þær urðu til eða urðu gjaldkræfar. Er sú takmörkun
komin til af því, að kröfur sem þessar njóta verndar vegna framfærsluþarfa
gerðarþola. Ef krafa gerðarþola stendur inni hjá skuldara um einhvem tíma,
eftir að unnt hefði verið að krefjast greiðslu hennar, er ljóst, að framfærslu-
viðhorf geta ekki lengur réttlætt bann við fjámámi í henni. Er og möguleiki
á því, að of víðtæk vemd þessara krafna geti verið misnotuð með málamynda-
gerningum af hálfu gerðarþola.
Kröfur samkvæmt 1. mgr. 45. gr. njóta verndar í einn mánuð frá lokum
þess tímabils, sem unnið var til þeirra. Vemdin er þannig ekki háð gjalddaga
krafnanna, heldur vinnutímabili, en nauðsyn ber til þessarar leiðar til að fyrir-
byggja samninga milli gerðarþola og launagreiðanda um óeðlilegan gjaldfrest
hins síðamefnda til að fyrirbyggja fullnustugerðir.
I 2. mgr. 45. gr. er lagt bann við fjárnámi í kröfu gerðarþola um eftirlaun,
en slík krafa nýtur vemdar í einn mánuð frá gjalddaga hennar. Styðst það við
þau rök, að ekki sé sama þörf á að miða vemdartímabilið við önnur mörk en
gjalddaga.
I 3. mgr. 45. gr. er lagt bann við fjárnámi í kröfu gerðarþola til launa í
uppsagnarfresti og bótakröfu hans vegna slita á ráðningarsamningi, þar
til einn mánuður er liðinn frá gjalddaga viðkomandi kröfu. Hér ber að hafa
í huga, að þótt fjárhæð bótakröfu af þeim toga, sem hér um ræðir, kunni að
ráðast af missi vinnutekna á vissu ókomnu tímabili, yrði hún allt að einu
komin í heild í gjalddaga við slit ráðningarsamnings, og byrjar því sá mánuður,
sem ekki má gera fjárnám í kröfunni, að líða á því tímamarki.
Löggjöfin hefur ekki nein almenn ákvæði um það, í hve miklum mæli unnt
er að framselja Iaunakröfur. í 23. gr. laga nr. 38/1954, um réttindi og skyldur
starfsmanna ríkisins, segir, að óheimilt sé starfsmanni að gefa út ávísanir á
laun, sem ekki eru í gjalddaga komin, nema fjármálaráðuneytið veiti til þess
samþykki sitt hverju sinni. Sú heimild má þó ekki fara fram úr fjórðungi árs-
launa. Enginn vinnur rétt samkvæmt slíkri ávísun, nema samþykki sé fengið.
Ef rök mæla með því að vemda skuldarann (launþega) gegn fullnustugerð-
71 Bernhard Gomard, Obligationsret, bls. 103.
99