Tímarit lögfræðinga - 01.10.1998, Síða 3

TÍMARIT
• •
LOGFRÆÐINGA
3. HEFTI 48. ÁRGANGUR OKTÓBER 1998
LAGASETNING
Lög eru sett í því skyni að stýra gangi mála í þjóðfélaginu, setja leikreglur
sem fara ber eftir, ákveða mönnum rétt og leggja á þá skyldur og svona mætti
nokkuð lengi telja. Lagasetningarvaldið er í höndum Alþingis og alþingismenn
kjörnir í lýðræðislegum kosningum til þess að setja lög. Þess er reyndar engin
von að alþingismenn geti samið öll frumvarp til laga og sennilega ekki heldur
að hver og einn þeirra geti fylgst með og gaumgæft öll lagafrumvörp sem lögð
eru fyrir Alþingi. Það er jafnan svo að mikill meirihluti lagafrumvarpa eru lögð
fram af ríkisstjórn eða einstökum ráðherrum og enn stærri hluti þeirra lagafrum-
varpa sem ná samþykki eru frá stjórnvöldum komin.
Það er sennilega fáum jafn vel ljóst og dómurum og lögmönnum hversu
mikla þýðingu það hefur að vel sé vandað til lagasetningar. Vönduð lög eru að
sjálfsögðu auðveldari í framkvæmd og líklegri til að setja niður deilur og skapa
frið en þau lög sem kastað hefur verið höndum til. Að vísu má segja að erfitt sé
eða ókleift að gera lög svo úr garði að túlkun þeirra sé ætíð tvímælalaus og ekki
þarf neitt að vera óeðlilegt þótt látið sé á það reyna fyrir dómstólum hvert sé
efni og innihald laganna þegar til framkvæmdarinnar kemur.
Við höfum mörg dæmi um það frá frændum okkar á Norðurlöndum að stórar
nefndir eru settar á laggirnar, skipaðar fulltrúum ýmiss konar aðila í þjóðfé-
laginu, til þess að semja frumvörp til laga. Þessar nefndir vinna oft árum saman
áður en niðurstaða er fengin. Má hér nefna nýjustu dæmin um nefndir bæði í
Noregi og Danmörku sem samið hafa og semja frumvörp til dómstólalaga. Við
höfum hins vegar tilhneigingu til þess að taka löggjöf sem svo er undirbúin,
þýða hana og reyna að laga að íslenskum aðstæðum. Svipaða aðferð munu
Finnar nota og styðjast þar við sænsk lög þar sem við höfum einkum dönsk lög
til fyrirmyndar. Við Islendingar getum fært ýmislegt fram okkur til afsökunar,
171