Tímarit lögfræðinga - 01.10.1998, Qupperneq 48

Er hér gert ráð fyrir því að foreldrar semji um það hvernig umgengni skuli
hagað en dómsmálaráðuneytið getur þar gripið inn í telji það ástæðu til.
í 3. mgr. 40. gr. er kveðið á um úrræði forsjárlauss foreldris til að knýja fram
umgengni og hefur dómsmálaráðuneytið þar heimild til að setja á dagsektir til
að látið verði af tálmunum.
í 37. gr. núgildandi barnalaga nr. 20/1992 er barni tryggður sami réttur til
umgengni við forsjárlaust foreldri og í eldri lögum.
í 2. mgr. 37. gr. segir að séu foreldrar sammála um hvemig skipa skuli um-
gengnisrétti skuli eftir því farið nenta sú skipan komi í bága við hag og þarfir
barnsins að mati sýslumanns.
Hér hefur eftirlitið verið fært frá dómsmálaráðuneytinu til sýslumanna. Ber
sýslumönnum því í dag að kanna það sérstaklega þegar samningar um um-
gengni koma til þeirra til staðfestingar hvort samningurinn brjóti í bága við hag
og þarfir barnsins. Felst þetta m.a. í orðalagi 3. mgr. 37. gr. sem segir að sýslu-
maður geti hafnað því að ákvarða inntak umgengnisréttar og getur einnig breytt
eða fellt úr gildi úrskurð eða samning foreldra um umgengni ef slík úrlausn
þykir barni fyrir bestu.
Ljóst er að með fyrrgreindum lagaákvæðum hefur sýslumaður lögbundna
skyldu að kanna hvort samningur um umgengni fari í bága við þarfir barna eða
ekki áður en hann staðfestir hann.
2. 37. GR. BARNALAGA NR. 20/1992
í 1. mgr. 37. gr. bamalaga nr. 20/1992 segir að barn eigi rétt á umgengni við
það foreldri sitt sem ekki fer með forsjá þess og gagnkvæmt. Foreldri er hins
vegar skylt að rækja umgengni og samneyti við barn sitt og hlíta nánari skil-
málum er að því lúta.
Eins og að ofan segir er skýrt kveðið á um rétt barna á umgengni við forsjár-
laust foreldri og er barninu tryggður sá réttur með því að löggjafinn hefur ann-
ars vegar viðurkennt að samningar foreldra séu nægjanlegir til að tryggja um-
gengni svo og úrskurðir yfirvalda nái foreldrar ekki að semja um umgengni sín
í millum.
I báðum tilvikum er sýslumanni gert skylt að kanna þarfir og hagi barnsins
þegar krafa eða samningur um umgengni kemur til sýslumanns til úrlausnar eða
staðfestingar.
I 2. mgr. 37. gr. er gert ráð fyrir því að foreldrar geti verið sammála um
hvernig umgengni skuli skipað og skuli eftir því fara nema í bága fari við hag
og þarfir barnsins að mati sýslumanns.
Hér er gert ráð fyrir því að sýslumaður grípi inn í sjái hann meinbugi á samn-
ingi foreldra og úrskurði þá um inntak umgengninnar telji hann þörf á að breyta
samningi foreldra.
Má þá líta svo á að telji sýslumaður ekki meinbugi á samningi foreldra að hann
leggi blessun sína yfir hann og viðurkenni að samningurinn sé eins og sýslumaður
hefði úrskurðað hefði deila um umgengni verið borin undir hann.
216