Tímarit lögfræðinga - 01.12.2003, Page 33

um skjölum sem innihalda skýrslur vitna eða annarra sakbominga fyrir lög-
reglu, væru samrýmanleg sáttmálanum og stjómarskránni. Hér skiptir máli að
Hæstiréttur sér ástæðu til að prófa sérstaklega hvort lög þessi samrýmist sátt-
málanum. Um þetta eiga við sömu athugasemdir og hér að framan.
H 1997 2908
I málinu var J ákærður fyrir að aka tvívegis undir áhrifum áfengis. Þá hafði hann í
aprfl 1994 hlotið skilorðsdóm vegna fíkniefnabrota sem drýgð voru á árinu 1986. í
þeim dómi var öll refsingin, 12 mánaða fangelsi, bundin skilorði. Ákærði rauf skil-
orð þess dóms með þremur brotum gegn umferðarlögum í júlí 1994 og var felldur
dómur á þau í desember 1994, þar sem skilorðsrefsing samkvæmt fyrri dómi var tek-
in upp og ákærði dæmdur í 15 mánaða fangelsi, þar af 12 mánuði skilorðsbundna.
Saksóknari krafðist þess að inn í ákvörðun refsingar í nýja málinu yrði tekinn skil-
orðshluti dómsins frá 1994. í dómi Hæstaréttar segir: „Skilorðsrefsingin, sem ákæru-
valdið krefst nú að verði tekin upp á ný, á rætur að rekja til fíkniefnabrota ákærðs,
sem drýgð voru fyrir nærri 12 árum. Þau brot hans og brotin í þessu máli eru mjög
mismunandi tegundar. Samkvæmt því og þar sem dómur nú um óskilorðsbundna
refsingu vegna eldri brotanna fengi ekki staðist í ljósi 1. mgr. 70. gr. stjórnarskrár-
innar, sbr. 8. gr. stjómskipunarlaga nr. 97/1995, svo og 1. mgr. 6. gr. samnings um
vemd mannréttinda og mannfrelsis, sbr. lög nr. 62/1994 um mannréttindasáttmála
Evrópu, þykir rétt að neyta heimildar 60. gr. almennra hegningarlaga með áorðnum
breytingum til að láta eldri skilorðsdóm 30. desember 1994 haldast".
Dómurinn fjallar ekki beint um stjómskipulegt gildi almennra laga, en á
samt erindi hér þar sem álitaefnið er hvort það fengi samrýmst grundvallarregl-
um að beita lögum með þeim hætti að tekin yrði upp skilorðsdómur á þann veg
sem saksóknari krafðist. í dóminum er ákvæði 70. gr. stjómarskrárinnar og 1.
mgr. 6. gr. mannréttindasáttmálans beitt saman við þetta mat. Prófað var í mál-
inu hvort það stæðist gagnvart þessum ákvæðum, að taka eldri skilorðsdóm upp
og virðist ekki hafa verið gerður greinarmunur á gildi stjómarskrárinnar annars
vegar og mannréttindasáttmálans hins vegar að því er varðar mat á því atriði.
H 1997 3700
I Hæstarétti var því borið við að það stæðist ekki 70. gr. stjómarskrárinnar, sbr. og 8.
gr. stjómskipunarlaga nr. 97/1995, og 6. gr. samnings um vemdun mannréttinda og
mannfrelsis, sbr. lög nr. 62/1994 um mannréttindasáttmála Evrópu, að dómarafulltrúi
kvæði upp gæsluvarðhaldsúrskurð eins og mælt er fyrir um í 2. mgr. 6. gr. laga nr.
62/1989, sbr. 1. gr. laga nr. 80/1995. í Hæstarétti er tekið fram að í lögum sé viðhlít-
andi stoð fyrir þessu hlutverki dómarafulltrúa. Segir síðan: „Sú heimild stenst tilvitn-
uð ákvæði stjómarskrárinnar og mannréttindasáttmála ásamt 3. mgr. 67. gr. stjómar-
skrárinnar svo sem henni var breytt með 5. gr. stjómskipunarlaga nr. 97/1995, sbr.
dóma Hæstaréttar, sem birtir eru í dómasafni 1995 á bls. 1673 og 2172“.22
22 Sjá einnig H 1998 734.
367