Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.12.2003, Blaðsíða 13

Tímarit lögfræðinga - 01.12.2003, Blaðsíða 13
meginreglu falla niður við gildistöku laganna. Með því hins vegar að hér yrði um al- menn lög að ræða yrðu ákvæði þeirra yfírleitt að víkja fyrir yngri lögum. Af þessu er að sjálfsögðu ljóst að eitt helsta markmið frumvarpsins, að tryggja samræmi milli ís- lensks landsréttar'og ákvæða mannréttindasáttmálans, næst ekki út af fyrir sig form- lega til frambúðar með því einu að það verði að lögum fyrst unnt væri að virða þetta markmið að vettugi með setningu yngri laga. Til þess að fyrirbyggja slíka þróun mála þyrfti að veita þessum reglum stöðu stjómskipunarlaga, sem er ekki lagt til með þessu frumvarpi þótt það geti vel verið æskileg þróun mála þegar til lengri tíma er litið. Þrátt fyrir þetta er ekki hægt að gefa sér að yngri lög gætu vikið til hliðar ákvæðum mann- réttindasáttmálans ef þetta frumvarp yrði að lögum. I því sambandi verður að minnast þess að samþykkt þessa frumvarps mundi óhjákvæmilega orka þannig á skýringu nú- gildandi reglna stjómarskrárinnar að yngri lög, sem kynnu að stangast á við ákvæði mannréttindasáttmálans, kynnu um leið að teljast stríða gegn stjórnarskránni eins og hún yrði skýrð í framtíðinni. Þá verður einnig að taka tillit til þess, að skuldbinding ís- lenska ríkisins að þjóðarétti samkvæmt sáttmálanum stæði óhögguð þó að yngri lög kynnu í tilteknu atriði að ganga fyrir ákvæðum laga um gildi mannréttindasáttmálans að íslenskum landsrétti. Gætu því dómstólar með sama hætti og hingað til beitt ákvæðum sáttmálans í úrlausnum sínum til skýringar á yngri lögum.1 Áþekkar hugleiðingar koma fram í greinargerð með frumvarpi til stjómskip- unarlaga sem varð að lögum nr. 97/1995. Þar segir að ákvæði mannréttindasátt- málans njóti ekki stöðu stjómskipunarlaga og því breyti þau í engu mannrétt- indaákvæðum stjórnarskrárinnar. Þá er bent á að í athugasemdum við fmmvarp til laga um Mannréttindasáttmála Evrópu sé lýst þeirri skoðun að lögfestingin hafi allt að einu þau óbeinu áhrif að ríkari tilhneiging verði en áður til að beita rúmri skýringu á stjómarskránni til samræmis við sáttmálann þar sem það gæti átt við, en ákvæði stjómarskrárinnar séu fáorð og komin mjög til ára sinna.2 Úr þessum orðum höfunda frumvarpsins þykir mega lesa viðleitni til að koma í veg fyrir að lögfesting sáttmálans raski viðurkenndum sjónarmiðum um rétthæð réttarheimilda, sjónarmiðum um úrlausn árekstra milli ákvæða al- mennra laga eða lögskýringar almennt. Meðal niðurstaðna í þessari ritgerð er að þetta hafi ekki gengið að öllu leyti eftir í dómum Hæstaréttar. 3. SKÝRING ALMENNRA LAGA OG STJÓRNARSKRÁR TIL SAM- RÆMIS VIÐ ÓLÖGFESTA ÞJÓÐRÉTTARSAMNINGA Áður en raktir verða dómar sem fallið hafa eftir gildistöku laganna um mannréttindasáttmálann þykir rétt að fara nokkrum orðum um beitingu Hæsta- réttar íslands á þeirri reglu að skýra beri lög í samræmi við þjóðréttarskuldbind- ingar. Þetta er mikilvægt baksvið þess sem síðar segir um þau áhrif sem lögin um sáttmálann hafa haft við skýringu ákvæða stjómarskrárinnar. 1 Alþt. A 1992-1993 (þskj. 1160), bls. 5890. 2 Alþt. A 1994-1995 (þskj. 389), bls. 2080. 347
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104

x

Tímarit lögfræðinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.