Ægir - 01.02.1997, Blaðsíða 20

Stofnmæling botnfiska
á íslandsmiöum 1996
Inngangur
Rannsóknaleiðangurinn „Stofnmæl-
ing botnfiska á íslandsmiðum 1996" fór
fram 6.-24. mars sl. Sú breyting varð á
framkvæmd mælinganna að þessu sinni
að nú var notast við fjögur skip í stað
fimm áður. Þetta var gert þannig að tog-
stöðvum var lítillega fækkað en skipin
fjögur bættu að sama skapi nokkuð við
sig af stöðvum og svæðayfirferð miðað
við það sem áður hefur verið. Teknar
voru 540 togstöðvar (577 árið 1995) á
landgrunninu allt umhverfis landið nið-
ur á 500 m dýpi.
Rósagarðinum var sleppt að þessu
sinni auk nokkura stöðva sem illa hefur
gengið að toga á. Til verksins voru leigð-
ir eftirfarandi togarar: Ljósafell SU70,
Brettingur NS 50, Múlaberg ÓF 32 og
Rauðinúpur ÞH 160.
Gagnasöfnun
Skráðar tegundir fiska og hryggleysingja
reyndust 75 talsins eða um 840 þúsund
dýr. Mæld var lengd 72 fisktegunda, alls
tæplega 235 þúsund fiskar, þar af um 42
þúsund þorskar, 42 þúsund ýsur, 42 þús-
und gullkarfar, 41 þúsund skrápflúrur
og um 21 þúsund steinbítar. Kvörnum
til aldursgreininga var safnað úr 10 teg-
undum, þar af mest úr þorski, ýsu og
steinbít, alls um 10.600 kvarnasýnum.
Hjá þorski, ýsu og ufsa var allur fisk-
ur vigtaður (alls tæplega 8 þúsund fisk-
ar); óslægður og slægður auk þess sem
lifur var vegin. Fæða þorsks var rannsök-
uð og fór úrvinnsla fæðusýna fram jafn-
harðan í leiðangrinum. Helstu tegundir
bráðar voru greindar, fjöldi dýra ákvarð-
aður og magn vegið og fiskbráð og rækja
lengdarmæld. Fæðusýnum var safnað úr
öllum kvörnuðum þorskum þ.e. úr um
4700 fiskum. Þetta verkefni er liður í sér-
stakri áætlun um fjölstofnarannsóknir.
Smáþorski og sandkola var safnað á
fjórum svæðum við landið til mælinga
á mengandi efnum. Við úrvinnslu
gagna er rannsóknarsvæðið iðulega
skoðað eftir norður- og suðursvæði en
sú skipting miðast við Bjargtanga og
Eystrahorn.
í eftirfarandi köflum er gerð grein
fyrir nokkmm niðurstöðum um líffræði-
lega þætti og stofnvísitölur þorsks og
ýsu. Ennfremur er gerð grein fyrir stofn-
vísitölum allmargra annarra fiskstofna.
Umhverfisþættir
í leiðangrinum var hitastig sjávar mælt
við botn og í yfirboröi. Á 1. mynd má
sjá meðalbotnhita á þeim tíma sem
verkefniö hefur staðið yfir (1985-1996).
Hitastig sjávar í mars 1996 var með allra
hæsta móti á öllum svæðum, sérstaklega
þó botnhitinn. Botnhitinn á S- V- NV- N
og A-miöum er þannig í öllum tilvikum
hærri en þrjú síðustu árin þar á undan
og reyndar á NV- N- og A-miðum miklu
hærri en 1995. Botnhiti á S-
V- og NV-miöum er álíka
hár og árið 1992 (þegar
methiti var á þessum
svæðum) og á N- og A-
miðum hefur ekki orðið
hlýrra síðan 1986. Yfir-
borðshiti er hærri en í
fyrra á öllum mældum
svæðum nema á A-miðum
þar sem hitastig er í lægri
kantinum. Veðurfar í mars
1996, á meðan rannsókn-
irnar stóðu yfir, var þokka-
legt eða gott en nokkuð
breytilegt eftir landshlut-
um. Tiltölulega hægur
vindur mældist þannig
mun oftar en síðustu tvö
ár á undan. SA- og N-áttir
voru ríkjandi og veður olli
ekki teljandi frátöfum.
Höfundar eru starfsmenn Haf-
rannsóknarstopmnar: Gunnar
Jónsson, Björn Æ. Steinarsson,
Einar Jónsson, Gunnar Stef-
ánsson, Höskuldur Björnsson,
Ólafur K. Pálsson og Sigfús A.
Schopka.
Aldursdreifingar
Þorskur
Á 2. mynd er sýnd aldursdreifing eins til
tíu ára þorsks á öllu rannsóknasvæðinu
1985-1996. Fyrir 1990 voru árgangar
1983-85 mest áberandi og reyndar uppi-
staða í þorskstofninum hér við land. Á
árunum 1985 og 1986 var eins til
þriggja ára smáþorskur af þessum ár-
göngum mjög áberandi á norðursvæði.
önQ
tóKÍsVnilfowVl 9Í 9Í 9T 9Í 9l!'
Norövesturmið
ftfeáfcöell
'l 9Í 9l 9
Vesturmib
DumJ
(17 AsTI ío Jl 9*2 9'i h 95 96
Noröurmiö
títi áí
91 9Í 9$ 94 9Í 96~
Rósagaröur
1. mynd
Hitastig sjávar við botn eftir svæðum 1985-1996.
20 ÆGIR