Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1984, Síða 12

10
Árbók Háskóla íslands
varpi. Nú er svo komið að nær þriðji hver
tvítugur íslendingur óskar eftir inngöngu í
háskólann. Þetta mikla aðstreymi kallar á
meira húsrými, fleiri kennarastöður og
fjölbreyttari rannsóknarstörf.
Við búum á endimörkum hins byggilega
heims. Við verðum að færa okkur í nyt
náttúruauðæfi landsins, en til þess þarf
þekkingu og reynslu. Við höfum dæmi
þess bæði innan og utan háskólans að
menn, sem hafa náð frábærum árangri á
erlendum stofnunum þar sem þeir fá allt
upp í hendurnar, hafa kiknað þegar heim
til íslands kom. Hér bíður sjaldnast komu-
manns staða, rannsóknarstofa eða íbúð.
En þrátt fyrir allt hefur okkur tekist að
mynda hér þjóðfélag sem við erum stolt af,
þótt margt megi betur fara. Sumpart er
þetta vegna þrjósku, sumpart vegna þess,
að:
Þó íslending verði á kjúkunum kalt
þá króknar hann vart fyrir fullt og allt.
Afhending prófskírteina 26. febrúar 1983
Ég býð ykkur öll velkomin sem hér eruð
saman komin til þessarar athafnar, kenn-
ara háskólans, heiðraða gesti og þá sem
eru sérstakir heiðursgestir þessarar sam-
komu, kandídatana sem hingað eru komn-
ir til þess að veita viðtöku skilríkjum sín-
um eftir áralangt starf hér í háskólanum.
En sérstaklega vil ég bjóða velkomna
vandamenn og fjölskyldur þeirra.
Fjölskyldan er tákn um hin æðstu líf-
gildi. Þau eru fólgin í því að njóta samvista
við aðra, eiga samstöðu með vinum og
samstarfsmönnum, eiga rætur í einhverj-
um jarðvegi og rækta hann. Alþjóðaorðið,
sem merkir „menning“ og er runnið af
latneska orðinu cultura, merkir einmitt
„ræktun“. Öll menning er háð því, að
menn rækti sinn urtagarð, ræki vinatengsl-
in og fjölskylduböndin, leggi rækt við
sjálfa sig og þá hæfileika sem hverjum og
einum eru gefnir. Við köllum það ávexti
andans sem sprettur af þrotlausu menn-
ingarstarfi, en það á einnig við um verk-
þekkingu og sjálfsþroska í starfi og leik.
Það hefur verið talinn einn mestur
styrkur okkar íslendinga, að við erum sem
ein fjölskylda. í þessu litla en gjöfula landi
eru allir í sama báti. Fámenni, sameiginleg
tunga og menningararfleifð, baráttan við
auðuga en óblíða náttúru minna okkur á
það daglega, að við eigum öll sameiginleg-
ar rætur, erum sprottin af sama meiði og
eigum sameiginlega framtíð. Þótt við
greinumst í mismunandi starfsgreinar og
hagsmunahópa, fmnum við best til sam-
semdarinnar þegar eitthvað bjátar á. Ef
náttúruhamfarir valda slysum fmnum við
að við erum öll ein fjölskylda.
Á síðari árum hafa efnalegar framfarir
þjóðarinnar og aukin sérhæfni valdið því,
að menn hafa greinst í fleiri hagsmuna-
hópa en áður var. Er það um margt eðlileg
þróun. En samt ber að gjalda varhuga við
sérgæskunni. Sameinaðir stöndum vér,
sundraðir föllum vér.
Prófessor emeritus Einar Ólafur Sveins-
son lýsir því hvernig landið mótaði menn
og lífsviðhorf á Sturlungaöld:
„Þetta kalda og hrjóstruga land elur
ekki börn sín upp við hóflaust meðlæti.
Einhvern veginn er séð fyrir því, og það til
hlítar, að trén vaxa ekki upp úr skýjunum.
Stórmennskuprjál höfðingjans fékk sig
fullreynt í miðsvetrarbyljum. Vornæðing-
ar héldu prjálsýki nokkuð í skefjum. Hjá
aga landsins kemst enginn, hvorki höfð-