Búnaðarrit - 01.01.1940, Síða 104

102
B Ú N A Ð A R R I T
dikt var maður auðugur og búhöldur góður. Eftir
liann tók Jón sonur hans við búi á Hólum og bjó þar
fram um 1880.' Ekki lánaðist honum búskapur og
gengu hinir miklu fjármunir, sem hann tók við, mjög
til þurrðar. Lentu Hólar þá í niðurniðslu. Var tímans
rás sú, að flest var gert sem hægt var til þess að nema
burtu allt, sem minnti á forna frægð staðarins. Auð-
unnarstofa, sem staðið hafði lítt högguð frá því er
Auðunn rauði, er var biskup á Hólum í byrjun 14.
aldar, byggði hana, var rifin og mundi hún þó hafa
gelað staðiö enn þann dag í dag. Dómkirkjan var
rúin flestu því er Iiægt var. Hún var byggð á árun-
um kringum 1760, fullgerð 1763, gerð úr rauðum
sandsteini, úr Hólabyrðu. Er |)að mikið hús og veg-
legt, þótt sumar eldri dómkirkjur Hólastaðar, hafi
verið meiri og fegurri. Svo langt var gengið, að um
þetta leyti var hið fræga tréverlc kirltjunnar og eikar-
hurðir teknar burt og selt á uppboði. Líkaböng, sem
enn var til á Hólum um 1880, að vísu skörðött, nokk-
uð, var brotin niður og koparinn fluttur á 11 hest-
um til Kolkuóss. Það virðist svo, að maður gengi
undir mannshönd lil þess að nema burtu allar minjar
um forna frægð. Þannig voru Hólar komnir um 1880.
Árið 1880 ákvað sýslunefnd Skagafjarðarsýslu að
kaupa Hóla og var kaupverðið 13 þús. krónur. Bún-
aðarskóli var stofnaður þar 1882. Ungur maður, er
slundað liafði búfræðinám i Noregi og Danmörku,
Jósef J. Björnsson, að nafni, var ráðinn til þess að
hafa þar skólastjórn á hendi. Það mun ekki hafa
verið heiglum hent að byrja með skóla á Hólum
þetta ár. Þá var eitt harðasta og versta árferði, sem
lengi hefir þekkst. Yfirleitt var harðindakal'li milli
1880 og 1890. Hús og mannvirki voru mjög af sér
gengin á Hólum og þurfti í raun og veru að reisa
allt frá grunni. Sýslunefnd Sltagfirðinga lánaði Jósef