Dvöl - 01.10.1939, Blaðsíða 90

328
D VOL
lífs og dauða, sem oft hefir verið ærið
áhættusöm, en jafnframt full lifandi æf-
intýra.
Engum þeim, er kynnzt hefir ritverkum
þessa höfundar, getur dulizt, að hann er
maður fullkomlega fær um að inna verk
sitt vel af hendi, enda hafa bækur hans
náð mikilli útbreiðslu og hvarvetna hlotið
hina beztu dóma. Hér á landi kannast
margir við bók hans, Bakteriuveiðar, er
Þjóðvinafélagið gaf út fyrir nokkrum
árum i þýðingu Boga Ólafssonar; hlaut
hún maklegar vinsældir meðal fróðleiks-
fúsra lesenda.
í desember s.l. kom út á íslenzku önnur
bók eftir Paul de Kruif, er nefnist Bar-
áttan gegn dauðanum, fyrri hluti; siðari
hluti mun koma út innan skamms. Bók
þessi mun almennt talin sú bezta er höf-
undurinn hefir ritað. Henni er skipt niður
í þrjá kafla, sem eru inngangur, fyrsta
og önnur bók.
í innganginum eru almennar hugleið-
ingar um það, hvernig smátt og smátt
hefir tekizt að fjölga árum mannsæfinnar
fyrir atbeina ötulla bardagamanna gegn
hinum óvíga her, er að lifinu sækir.
Höf. ann lífinu af alhug, eins og glöggt
kemur fram í þessum orðum hans:
„Ég má ekki til dauðans hugsa. Það er
svo gaman að glíma við sterkar, bláar
öldur Michigan-vatnsins.... En samt sem
áður kemur dauðinn og sækir mig, áður
en langt líður, eins og ég nú sé hann
koma og sækja hið brúna lauf hlynsins
og gulu blöð beykisins, sem kaldur októ-
bernæðingurinn feykir framhjá gluggun-
um mínum.“
Og hann lýsir þeim óhug, sem að honum
setur, er hann sér, hvernig fylkingar jafn-
aldra hans þynnast óðfluga, og honum
verður ljósari en áður nauðsyn þess að
búast til varnar gegn skeytum hinna
harðskeyttu og markvissu bogmanna
dauðans.
En i öllum þessum dauflegu heilabrot-
um um nálægð dauðans, finnur hann
huggun í því að reika um rannsóknar-
stofurnar, þar sem menn heyja barátt-
una við dauðann. „Þar sem menn gera
tilraunir, rýna í smásjár, ræða málin
frá öllum hliðum, vinna og vinna, svo að
svitinn drýpur af þeim.“
Hann les ósköpin öll af skýrslum um
þessi efni, og í þeim finnur hann margt
sér til hugléttis. Þær sýna, hvernig dauð-
inn hefir smám saman orðið að hopa á
hæli fyrir hetjuliði lífsins.
En þær sýna einnig mannlega breysk-
leika, hvernig vísindamennirnir hafa stig-
ið ýmis víxlspor, og hvernig ókænum lodd-
urum hefir tekizt að blekkja fólkið. En
samt gengur þróunin í rétta átt, manns-
æfin lengist stöðugt, og þá vaknar hjá
höfundinum sú spuming, hve lengi það
geti orðið. Getur aldursskeið mannsins
orðið eilíft? Þetta virðist auðvitað óend-
anlega heimskuleg spuming, og þó....
„í seytján ár hefir hinn brosmildi Carr-
el, ásamt Ebeling, trúfasta vinnuþræln-
um sínum, án afláts fært þessa lifandi
kjúklingshjartabita upp úr einni súpu-
skálinni og lagt þá í bleyti í aðra nýja, þar
sem þeirra bíða frekari þroskamögulelkar.
.... Nú hefir það haldizt lifandí i seytj-
án ár.... Ef til vill er það ódauðlegt."
Pyrsta bók fjallar um þrjá lækna. Höf.
dregur þar upp ógleymanlega mynd af
ungverska lækninum Semmelweis, þessum
ógæfusama mannvini, sem ekki gat þolað
að sængurkonurnar hryndu niður hrönn-
um saman úr barnsfararsótt á fæðingar-
deildinni, og lá við örvilnun, er hann
heyrði hljóm náklukkna sjúkrahússins og
sálmasöng prestsins, er þjónustaði korn-
ungar, deyjandi mæður.
Æfi Semmelweis er glæsileg saga afreka
vísindamannsins, en jafnframt harmleik-
ur brautryðjandans í baráttu hans við
skilningsleysi samtíðarinnar.
Æfintýri líkur er lífsferill kanadiska
læknisins Bantings, sem hafði ekki nema
fjóra dollara i laun á mánuði, en tókst
þó að vinna bug á einhverri hræðilegustu
veiki samtíðarinnar, sykursýkinni, með