Dvöl - 01.01.1942, Síða 15

DVÖL
9
Sorg o» glcdi
Eftir Stefán Jónsson, skólastjóra
OORGIN OG GLEÐIN eru stall-
^ systur. BústaSir þeirra eru sálir
mannanna. Þær eru gestir, en gera
sig heimakomnar. Þær eru að
sumu leyti jafn ólíkar og ljósið
og myrkrið, en að sumu leyti
svo líkar, að varla verða þær
greindar í sundur. Hin djúpa
sorg og hin sanna gleði eru holl-
vættir mannkynsins og órjúfan-
lega samtengdar mannlifinu. Frá
því að heimurinn byggðist mönnum
hafa sorgin og gleðin fylgt mann-
inum eins og dagur fylgir nótt.
Þær hefja báðar hugsun manns-
ins frá daglegum önnum upp til
æðri hugheima. Þær eru jafn
samhentar og þær eru sundur-
leitar og jafn sundurleitar og
þær eru samhentar. Á háleitustu
stundum lífsins renna þær í
sama farveg, svo að tilfinningar
vorar greina varla skil á.
Þannig lýsir Ólöf frá Hlöðum
þessum stallsystrum:
„Hin dýpsta sæla og sorgin þunga
svífa hljóðlaust yfir storð.
Þeirra mál ei talar tunga,
tárin eru beggja orð.“
Þetta er ljóð reynslunnar. Svona
er sorgin og gleðin.
Við lauslega íhugun virðist
sorgin óþörf. Gleðin, hin ljúfa dís,
væri nóg krydd jarðlífsins. En
stenzt þetta, ef krufið 'er til
mergjar? Ef sorgin hyrfi úr lífi
mannsins, hvað yrði þá um gleð-
ina? Við njótum gleðinnar af því,
að við þekkjum sorgina, og við
getum afborið sorgina af því, að
við höfum kynnzt gleðinni. Þessar
tvær andstæður — eða öllu heldur
hliðstæður — eru sterkustu þætt-
irnir í sálarlífi mannsins. Líf
hvers manns er leit og þrá eftir
því, sem veitir gleði, en í þessari
leit að gleðinni verður sorgar-
perlan oft hlutskiptið. Eins og
sólin er lífgjafi jarðarinnar, eins
er gleðin fylling lifsins. Hin
sanna gleði er salt tilverunnar.
Hún græðir þau sár, er sorgin
veitir, og gefur vonunum vængi.
Gleðin styrkir kraftana og vernd-
ar heilsuna. Gleðin verkar á hug-
ann líkt og sólskinsstund á vor-
gróður eftir regnskúr. En eins og
sólin e i n getur ekki veitt vor-
gróðrinum lif og næringu, eins er
gleðin e i n ómáttug að þroska
manninn. Sorg og gleði eru sem
sól og regn. í sameiningu efla þær
gróður mannlífsins.
Aldrei kemur manngildið betur
í Ijós en þegar manninum mætir
djúp sorg eða óvænt gleði. Hvernig
maðurinn bregzt við þungum