Dvöl - 01.01.1942, Síða 26

20
DVÖL
Líf
Helðin lielgisðgn
Eftir Friðrik Ásmandsson lirekkan
f FYRNDINNI — löngu áður en
FróSa-friður ríkti um Norður-
lönd — réði löndum í austurhluta
Danmerkur konungur sá, er Haki
er nefndur.
Haki var enginn hermaður, og
hann var heldur ekki veiðimaður
eða ræningi. — Hann hafði sjálfur
í ungdæmi sínu gengið með mönn-
um sínum til skógar með bolöxina
á öxlinni til þess aö ryðja nýtt land
til ræktunar.
Með eigin hendi hafði hann
þvingað uxana undir okið og geng-
ið sjálfur á eftir arðinum og gert
hina ósnortnu mold móttækilega
fyrir sákornið.
Þegar hann ferðaðist um landið
á veizlur eða til þinga, þá var það
ekki fyrst og fremst til þess að
heimta skatta og álögur til hern-
aðar, eða til þess að boða út leið-
angur, heldur til þess að leiðbeina
bændum og hvetja þá til að rækta
jörðina.
Hann gaf viturleg ráð og tilskip-
anir um, hvernig þeir ættu að
höggva skóginn, hvernig þeir ættu
að smíða og nota plóginn, og
hvernig þeir bezt gætu bjargað
uppskerunni og þreskt kornið með
þústi, í stað þess að láta uxana
troða það úr öxunum á hellustein-
inum framan við húsdyrnar, eins
og siðurinn hafði verið.
Á fyrstu stjórnarárum Haka kon-
ungs var oft slæmur kurr í bænd-
um. •— Tilskipanir konungs voru
þeim lítið til hæfis, og til að byrja
með voru þeir þeim andstæðir,
vegna þess að þetta var allt nýtt og
óvenjulegt, og allt öðru vísi en feð-
ur þeirra og forfeður voru vanir að
gera. — Auk þess var ekki alveg
laust við, að þeir fyrirlitu þennan
konung, sem hafði völdin, en not-
aði þau aldrei til þess að taka neitt
frá neinum með ofbeldi og aldrei
hélt skipum sínum til ókunnra
stranda til að ræna kvikfé og
mansmönnum, eins og forfeður
hans og þeirra höfðu haft fyrir sið
allt frá morgni aldanna, en í stað-
inn lét sér nægja, þegar útlendir
hermenn rændu í landi hans, að
halda til móts við þá með húskarla
sína og bændur, er næstir voru
vettvangi, og stökkva þeim á brott.
En smám saman fóru þegnarnir
að skilja, að þeim hafði aldrei
vegnað betur en undir stjórn hans:
Hernaður, rán og gripdeildir hættu
með öllu. Ög að dæmi konungsins
kepptust allir við að rækta jörðina
og hirða búsmalann. Velmegun óx
í landinu ár frá ári, enda gerði