Dvöl - 01.01.1942, Síða 50

44
D VÖL
vestur með Kaspíahafi og hrakti
hann fram og aftur um Persíu,
þar til hann framdi sjálfsmorð,
yfirbugaður eftir ótal hrakfarir
og ósigra.
Þegar engrar mótspyrnu var
lengur að vænta á þessum slóð-
um, sneru Mongólar til Svarta-
hafsstrandar og réðust inn í Kák-
asuslönd og komust alla leið vest-
ur á Krímskaga og unnu mik-
inn sigur á Rússum. En í stað
þess að veita Rússum eftirför,
sneru þeir við austur á bóainn.
í sama mund hafði Djengis látið
staðar numið í Indlandi. Bauð
hann nú öllum her sínum að
hverfa heim til Mongólíu. Höfðu
þá að minnsta kosti fimm milj-
ónir manna fallið fyrir Mongólum í
þessari ógurlegu herferð. Á heim-
leiðinni lét hann kveðja prest
einn til fundar við sig og spurði
hann:
„Mun orðstír minn lifa?“
Presturinn svaraði:
„Orðstír lifir ekki á vörum
dauðra rnanna."
„Ég hefi drepið óvini mína,“
sagði þá sigurvegarinn, „en það
eru margir konungar í heiminum
— og orðstír minn mun ávallt
lifa.“
Og það voru orð að sönnu: Nafn
hans mun seint fyrnast.
Nú var komið árið 1223. Hinn
68 ára gamall herkonungur hélt
heim til ættlands síns í broddi
ægilegri og harðsnúnari fylkingar
heldur en dæmi finnast um að
barizt hafi undir fána nokkurs
annars manns í Austurlöndum.
Dag einn fældist hestur konungs
og varpaði honum af baki. Það
var mikið fall, en áfram var samt
haldið austur til Mongólíu með
ránsfeng úr fjórum auðugum og
miklum konungsríkjum á ótelj-
andi sæg úlfalda, hesta, uxa og
vagna.
Loks náðu Mongólar heim. En
þá höfðu þau tíðindi borizt, að
Kínverjar hefðu gert uppreisn
suður í landi og hygðust að varpa
af sér okinu. Þeir vildu nú sæta því
tækifæri, sem þeim virtist bjóðast,
þegar Mongólar voru langþreyttir
eftir margra ára herferðir í Vestur-
Asiu og Evrópu
Þótt Djengis Kan væri orðinn
lasburða, bjóst hann þegar til
Kínaferðar. Hann lét bera sig á
burðarstóli á undan hernum.
Kinverjar fengu enga rönd við
reist, þar sem Mongólar fóru. f
þessari ferð féll Djengis í annað
sinn af hestbaki og hlaut mikil
meiðsli af. Nokkru síðar dó hann
við Efra-Wei-fljót, í fjöllunum
vestan við Peking. Það var 27.
ágúst 1227.
Hinzta ósk þessa mikla land-
vinningamanns var sú. að sév vrði
haugur orninn við fiall eitt, er
hann hafði sérstaka helgi á. Lík
hans var flutt þangað á uxavagni
með viðarhjólum, og fylgdu hon-
um hraustustu fótgönguhermenn
Mongólíu. Þeir drápu hverja lif-
andi veru, sem á vegi þeirra varð.
Slík varð síðasta för eins mestaher-
konungs veraldarinnar, þess, sem
tortímdi hinum ríkustu þjóðum og
fegurstu borgum í Asíu svo ger-
samlega, að sjö aldir hafa ekki
megnað að fylla þau skörð, er
hann hjó. Sjálfsagt hefði honum
sjálfum þótt slíkt við hæfi. Hann
var hermaður af lífi og sál og
sagði, að „æðsta nautn mannsins
væri að sigra óvini sína. ræna
auðæfum þeirra, ríða gæðingum
þeirra, sjá tár ástvina þeirra og
hvíla hjá konum þeirra.“