Melkorka - 01.06.1949, Blaðsíða 40

undaní'arin 4 ár, þá er við að búast, að vin-
áttan kólni. Beiðni þeirra 1945 um her-
stöðvar til 99 ára í landi, sem hafði unnið
þeim allt sem það mátti vegna trúar á sam-
eiginlegan málstað, er- vægast sagt ískyggi.
legt siðferði. Þegar herstöðvarnar fengust
ekki, var þröngvað upp á okkur Keflavík-
ursamningnum með hjálp innlendra
manna. NokkuiTa ára samningur var þó
ekki nóg og nú var leitað til liinna sömu
innlendu manna og þeir veita ekki aðeins
skika af landinu, heldur landið allt, án
fyrirvara, til 20 ára. Og Bandaríkjamenn
þakka ekki greiðann, að vonurn. Þeir
henda í þjóðina skilding, á þann máta, sem
hæfir hugarþelinu í hennar garð. Svo mikil
er fyrirlitningin á þjóðinni af kynnum
þeirra við forráðamenn liennar. Það kann
að verða erfitt að losa sig við stimpil styrk-
þegans, en þó verður það tiltölulega auðvelt
samanborið við hitt, að verjast áhrifum er-
lends setuliðs, hvort heldur í hermannabún-
ingum eða borgaralegum klæðnaði. Kannski
vill svartsýnin ná tökum á okkur, þegar við
sjáum, hve fámennt erlent lið þarf til að
veita okkur verulega áverka, bæði siðferðis-
lega og stjórnarfarslega (sbr. framkvæmd
Keflavíkursamningsins). En nú mun fyrst
verulega reyna á, hvort við eigum þann
manndóm, sem við höfum verið hreyknust
af í fari forfeðranna. Við eigum í höggi við
margfalt ofurefli og ósigur getur kostað okk-
ur tilveruna sem þjóð. Þetta er margþvæld
brýning í umræðunum um þetta mál, en
sannleikurinn verður aldrei of oft endurtek-
inn. Hættulegast væri að gera sér ekki grein
fyrir staðreyndunum. Ef við geymum þær
vendilega með okkur, missum við aldrei vilj-
ann að verjast hvað við megum gegn þeirri
forherðingu að láta allt reka á reiðanum, án
þess að andæfa. í máli eins og þessu færir
enginn einstakur sigurinn heim, heldur að-
eins fólkið, almenningur í landinu. Hverju
okkar fyrir sig ber að halda sér vakandi,
umfram allt, en fyrsta og síðasta skylda okk-
ar er að missa ekki kjarkinn, þó að lítil von
virðist í bili. Að liopa er sama og tapa. Að-
vörun skáldsins er tímabærari nú en nokkru
sinni: ,,Ef allir létu undan og alstaðar, létu
undan fyrir kaupmanninum og fógetanum,
létu undan fyrir draug og ljanda, létu und-
an fyrir pestinni og bólunni, létu undan
fyrir kónginum og böðlinum, — hvar mundi
þetta fólk þá eiga heima? Jafnvel Helvíti
væri slíku fólki oigott.“ (íslandskl.)
Þess væri óskandi, að liver einasti maður
og kona á íslandi læsi vandlega þann sátt-
mála, sem við nú höfum undirritað; beitti
viti sínu eftir beztu getu, til þess að vega og
meta gagn og ógagn, sem við gætum af hón.
um haft, og gerði svo upp við sjálfan sig,
hvort hin nýja stefna í utanríkismálum er
vænleg til viðhalds og þroska íslenzku menn-
ingar. og þjóðlífi. Sjálfstæð menning hefur
skapað okkur sæti meðal þjóðanna. Hún
ein tryggir þann sess framvegis. Með það í
huga, lesandi góður, skaltu íhuga þennan
vanda og gera skyldu þína, sem ábyrgur ein-
staklingur um varðveizlu menningarverð-
mæta, sem okkur einum er trúað fyrir og við
getum ekki látið fara í súginn.
Lítill sænskur drengur kom í fyrsta sinn í skóla í
Minnisóta og kennarinn spurði hvað hann héti. Pétur
Pétursson. Hvað ertu gamall? Ég veit það ekki, sagði
drengurinn. Jæja, hvenær ertu þá fæddur? hélt kcnn-
arinn áfram. Ég er alls ekki fæddur, ég á stjúpmóður.
Einn dag mætti fátækur Kínverji rikum ættarhöfð-
ingja sínum á götunni.
„Komdu og borðaðu með mér í kvöld, sagði höfð-
inginn ljúfmannlega."
„Ég þakka fyrir en mætti ég ekki alveg eins koma á
morgun?"
„Jú auðvitað, en hvar ætlarðu að borða í kvöld?"
spurði ríki ættinginn forviða.
„Heima hjá þér. Þín göfuga kona bauð mér að koma
í kvöld."
38
MELKORKA