Melkorka - 01.06.1949, Blaðsíða 17

nokkrum orðum um hverja einstaka grein
frumvarpsins, til þess að hægara sé að átta
sig á hverju einstöku atriði.
í 1. gr. er tekið fram að konur liafi algert
pólitískt jafnrétti við karla. Mun svo vera
að lögum, þótt konur neyti tæplega réttar
síns þar sem skyldi né séu reiknaðar full-
gildir þjóðfélagsjregnar pólitískt séð, þá er
stjórnarvöld eða pólitískir flokkar skipa
rnenn til ýmsra starfa í þjóðfélaginu. Nægir
að benda á það, Iiversu sjaldgæft er, að
konur séu kvaddar til starfa í hinar marg-
víslegu opinberu nefndir, sem annað hvort
eru skipaðar af ríkisstjórninni eingöngu
eða tilnefndar af pólitísku flokkunum. T. d.
hefur enn engin kona átt sæti í útvarpsráði,
þótt rnargar íslenzkar konur hafi án efa
bæði hæfileika og menntun til þess að vera
þar fullkomlega lilutgengar móti þeim körl-
um, er ráðið hal'a skipað. Ekki er það held-
ur vafamál, að margar aðrar opinberar
nelndir og ráð væru engu síðri til starfa,
þótt konur ættu þar sæti með körlum. Ýms-
ir munu ætla, að þessi litla lagagrein í
frumvarpi Hannibals, hefði litlu breytt í
þessu efni. Má vera, að svo sé. En svo stutt
og laggott ákvæði gæti þó orðið til áminn-
ingar bæði körlum og konum og gæti því
gott leitt af.
Önnur grein frumvarpsins fjallar um
frjálst stöðuval konunnar og Iiina sjálf-
sögðu skyldu þjóðfélagsins til þess að gera
móðurinni, sem slíkri, einnig kleift að taka
þátt í atvinnulífi þjóðarinnar, ef hún æskir
þess eða þarf. Eru ákvæði þessarar greinar
svo sjálfsögð hjá þjóð, sem staðfest hefur
mannréttindaskrá Sameinuðu þjóðanna, svo
sem íslendingar hafa þegar gert, að full-
komlega tímabært hefði verið, að slíkt yrði
nú þegar lögfest hér á landi.
í þriðju grein er vikið inn á vettvang
heimilisins, inn fyrir hin helgu vé fjöl-
skyldulífsins. Vera má, að ýmsir líti svo á,
að hér séu tekin upp ákvæði, sem þegar hafi
gilt árum saman. Skal því nánar að því vik-
ið.
Venjulega munu karl og kona, er stofna
til hjúskapar með sér, leggja saman eignir
sínar og nota Jrær svo sameiginlega í þarfir
búsins. í lögunr frá 12. jan. árið 1900 er
beinlínis tekið fram, að þau hafi með sér
félagsbú og hafi bóndinn einn umráð yfir
búinu þannig, að hann jrurfi ekki sam-
þykki konu sinnar til ýmsra ráðstafana varð-
andi fjármuni búsins. Þó er þessu við bætt:
„Hann má þó eigi nenra með samþykki
konu sinnar afhenda, veðsetja né leigja með
óvenjulegum kjörum eða um óvenjulega
langan tíma fasteignir þær er eignarskjölin
bera með sér að kona lagði til í félagsbúið."
í þessunt lagaákvæðum er ekki jafnrétti
karls og konu fyrir að fara. En árið 1923 í
júnímánuði voru staðfest ný lög unt skyldur
og réttindi lijóna. Sú löggjöf er hvergi nærri
eins skýr og glögg eins og lögin um fjármái
hjóna frá árinu 1900 og, að því er virðist,
nema þau hvergi úr gildi hin eldri lög. Þó
telja lögfræðingar, að samkvæmt lögunum
frá 1923 hafi eiginkonan í raun réttri fjár-
ráð sem bóndi hennar. Hins vegar er það
augljóst mál, að í framkvæmd er meira farið
eftir hinum eldri lögum (frá 1900), því
langoftast hefur bóndinn fjárráðin, enda er
bæði í skattalöggjöf og try.ggingalögum gert
ráð fyrir að konan sé á framfæri mannsins,
þar sem henni er hvorki áætlaður sérstakur
skattur né sériðgjald til trygginganna, auk
þess sem henni kemur ekki meira við fram-
talið til skatts fyrir félagsbúið en það, að
hennar undirskriftar er ekki krafizt. Auk
þess má á það benda, að réttur giftrar konu
til bóta úr tryggingarsjóði er mjög takmark-
aður, svo að nærri stappar að álykta beri, að
hún sé naumast einn af þegnum þjóðfélags-
ins eftir að hún hefur gengið í hjónabandið.
Að minnsta kosti eru störf hennar á heimil-
inu enn að engu metin peningalega, ef lnin
er gil't, þótt hver stúlkan sem vinnur í þágu
annarra að sömu störfum eigi að sjálfsögðu
kröfu til launa fyrir vinnu sína.
Fjórða grein frumvarpsins fjallar um rétt
kvenna til náms og menntunar. Er það mála
MELICORKA
15