Tímarit um uppeldi og menntamál - 01.01.1890, Page 68

66
sj'stkinabarna. Hjá jafnlít.illi pjóð eins og oss, ríður
á að foreldrarnir sjeu livor öðrum sem fjarskjddastir, og
eklii er ólíklegt að pað haíi átt nokkurn pátt í pví, að
Jjjóð vor skyldi ekki algjörlega rnissa allan þrótt 1 eymd-
um miðaldanna, hve öll hjónabönd skyldinenna voru
bönnuðlangt frarn í ættir. Ilvað móðurina snertir, þá
er nauðsynlegt, að hún hafi sem bezta aðbúð, björt her-
bergi, hreint og gott loþt, hreina og nærandi fæðu, og
varist allan ákafa og snöggar geðshræringar, því allt
þetta hefur mikil áhrif á fóstur liennar, og sama má
segja um mæður, er hafa börn á brjóstí. Almennt er
álitið, að uppeldið byrji fyrst, þegar börn byrja, að fá
vit sem kallað er, en sannleikurinn er, að það byrjar
strax þegar barnið er fætt, því jafnskjótt fer það að
taka móti áhrifum úr heiminum í kringum sig. Fæð-
an, andrúmsloptið, liúsakynni, lireinlæti eða óhreinlæti,
náttúra hjeraðsins og heimilislífið verka hvert fyrir sig,
og setja merki sitt á eðli smælingjans, áður en hægt
er að beita nokkrum siðalærdómum. Eðli hvers ein-
staklings mætti líkja við taug, er snúin væri úr ótelj-
andi þráðunr úr öllum áttum, en margir álíta ranglega,
að barnseðlið myndist að eins af frumnáttúru þess, og
orðum þeim, er kunna að vera sögð þeim til uppörf-
unar eða viðvörunar, en taka ekki til greina þann fjölda
af áhrifum, er barnið fær auk þess utan að í orðum og
verkum annara, sem barnið sjer og heyrir fyrir sjer, og
jafnvel ekki sízt frá þeim, sem áminnir það, þó dæmi
þess kunni að vera alveg gagnstæð því, er barninu hef-
ur verið sagt. — Eins og tunglið hlýtur að gjöra stærri
fióðöldur í lopthafinu en í sjónum, af því að loptið er
Ijettara, en sjórinn, eins hlýtur það, sem barnið sjer
fyrir sjer, að verka meir á það en siðferðis áminning-
ar, því barnið er móttækilegt fyrir þau áhrif, er það
fær gegnum skilningarvitin. Að leggja grundvöllinn und-