Tímarit um uppeldi og menntamál - 01.01.1890, Side 69

67
ir uppeldið, er ekki síður áríðandi, en að bysrgja þeír-
ar lengra dregur upp eptir, pvi strax verður að
liafa pað bugfast, að gjöra livorki sál nje líkama rant;t
til. Fæðan parf að vera hentug og neytt á eins viss-
um tímum og hægt er; hreyfingin verður að vera höfð
með varkárni en pó nokknr, pví barnið iná ekki venj-
ast eins og dauður líkami. J>ví miður hafa ofmargir
pá skoðun, að til góðs uppeldis heyri að eins. að berja
börnin, pegar pau gjöra rangt, eða hlýða ekki bókstaf-
lega peim boðum, er peirn hafa verið gefin, en gæta pess
ekki, að höfuðreglurnar, er pau fylgja, eru orð og verk
binna eldri. Sá sem kennir góðan lærdóm, en sýnír
illt eptirdæmi, má búast við, að verkin verði tekin til
fyrirmyndar. Börn hafa miklu nákvæmari eptirtekt;
en rnargir halda, og pað jafnvel á ungum aldri, og
peim skjátlast hraparlega, sem halda að á sama standi,
hvað pau sjái og heyri, meðan pau eru «milli vita»,
sem kallað er. Mörg dæmi eru til, að börn, sem hafa
sjeð sauðfje aflífað, hafa ætlað að herma pað eptir, og
svo er yfir höfuð um allt, sem pau sjá fyrir sjer, enda
segir orðtækið: «Betri er belgur hjá, en barn». þann-
ig hafa börn stundum komið upp glæpum, sem framd-
ir hafa verið fyrir augum peirra. J>eSs vegna ætti að
hafa pað liugfast, að uppeldið byrjar strax sem sá
fyrsti skynsemdar neisti kemur í ljós hjá barninu.
Auðvitað eru pað fyrst og fremst foreldrarnir, sem sú
skj’lda hvílir á, að börnin sjeu vel upp alin, sjerstak-
lega vegna pess, að peir eru vanalega líka jafnframt
liúsbændur heimilisins, en samt sem áður væri pað
hraparleg villa, ef lieimilisfólkið yfir höfuð og jafnframt
allir, sem umgangast börn, ímynduðu sjer, að peir væru
ekki skyldir, að gæta allrar varúðar í peim dæmum,
erjjpeir hefðu fyrir börnum, pví ef allir fullorðnir hefðu
ehhi ábyrgð d ollu því, erþeir láta börnin sjá oglieyra