Fréttablaðið - 24.09.2010, Blaðsíða 17

FÖSTUDAGUR 24. september 2010 17
Pawel Bartoszek
stærðfræðingur
Í DAG
Í gegnum borgarkerfið mjakast, á hraða snigilsins, feitlaginn
flóðhestur sem heitir Samgöngu-
miðstöð. Það veit eiginlega enginn
hver kom með hann og fáir í borg-
inni vilja hafa hann. Menn kunna
samt ekki alveg að við að reka
hann í sjóinn, eftir allan þennan
tíma, en virðast ekki vita í hvern
þeir eigi að hringja til að skila
honum.
„Kannski væri það dónaskap-
ur?“ hugsa menn. „Við vorum,
jú, búin að segjast ætla að hafa
hann.“ Flestir hafa það þó á til-
finningunni að flóðhesturinn, sem
átti raunar fyrst að vera stóðhest-
ur, sé búinn að vera hjá okkur í
nokkra vetur, hafi misst nokk-
ur kíló og sé orðinn illa pirrað-
ur á biðinni. En hann staulast þó
áfram. Tramp tramp.
Fullyrðingin „Reykjavík þarf
auðvitað samgöngumiðstöð“ verð-
ur ekki sannari þótt menn segi
hana oftar og jafnvel þótt hún
væri sönn þá er samgöngumiðstöð
ekki það sem Reykjavík er að fá.
Menn töluðu eitt sinn sem þangað
ætti að flytja strætó, rútur, leigu-
bíla og flug. Strætó telur staðsetn-
inguna úr leið fyrir sig, og ætlar
að flytja sig á BSÍ.
Rútufyrirtækin ætla mörg
hver að verða eftir á BSÍ. Leigu-
bílarnir verða náttúrulega bara
þar sem fólkið er og fólkið verður
ekki þarna. Eftir situr að helst
flugaðilar munu flytja sig á þessa
nýju flugstöð.
Já, flugstöð, því þetta verður
ekki samgöngumiðstöð frekar en
lestarstöð, þó svo það væri evr-
ópsk og rómantískt að kalla hana
það líka.
Sú farþegaaðstaða sem nú er
notuð í innanlandsflugi er í eigu
Flugfélags Íslands. Þetta hefur
skapað árekstra þegar önnur flug-
félög hafa ætlað sér að nota hana
í einhvers konar samkeppni við
Flugfélag Íslands. Slíkt eiga menn
að leysa í samningum sín á milli
og ef þær leiðir þrýtur, frammi
fyrir dómsstólum. Hið opinbera
á ekki að stíga inn og ausa fé í
byggingu einhverrar „hlutlausr-
ar flugstöðvar“ svo allir geti nú
verið sáttir.
Þeir fáu sem reyna að réttlæta
tilveru þessarar nýju flugstöðv-
ar benda stundum á velheppnað-
ar „samgöngumiðstöðvar“ annars
staðar, eins og í Kaupmannahöfn.
Þau dæmi eru yfirleitt einfaldlega
aðaljárnbrautarstöðvar sem liggja
í hjörtum miðborga, í göngu-
færi við allt, með strætisvagna
og neðanjarðarlestir í allar áttir.
Ekkert af þessu á við samgöngu-
miðstöðina rangnefndu enda á hún
að liggja vel utan við miðbæinn og
samgöngurnar kæra sig ekkert
um að búa þar.
Í nýlegri skýrslu Strætó bs.
er þannig ekki gert ráð fyrir að
stöðin hafi nein áhrif á leiðarkerfi
Strætó heldur muni henni einfald-
lega þjónað af þeim leiðum sem
nú þjóna Háskólanum í Reykja-
vík og Nauthólsvík. Þetta þýðir
að samgöngu„miðstöðin“ verður
eilítið verr tengd við strætókerfið
en verslunarmiðstöðin Spöngin í
Grafarvogi og aðeins betur en
miðbærinn í Mosó. Engin smá
miðstöð sem þetta verður.
En er ekki búið að eyða of mikl-
um tíma í þetta til að hætta við
núna?
Auðvitað ekki. Það hefur ein-
faldlega þurft að endurteikna fyrir-
bærið í nokkur skipti því færri
vilja flytja þangað en byggingarað-
ilar vonuðust eftir. Önnur ástæða
tafarinnar er að borgin hefur mjög
hóflegan áhuga á að troða þess-
ari miðstöð í Vatnsmýrina. Hins
vegar er Reykjavíkurborg ekki
ólík öðrum sveitarfélögum að því
leyti að henni þykir erfitt og asna-
legt að afþakka risastór opinber
verkefni innan sinna landamæra.
Þess vegna láta menn flytja Hring-
brautir og annað.
Allt er fínt sem er nýtt og frítt.
Einhver í borgarstjórn þarf
að hafa hugrekki til að segja
að þessi nýja flugstöð sé rugl.
Hennar helsti tilgangur er auð-
vitað enginn annar en að planta
í Vatnsmýri nýjum rökum gegn
flutningi flugvallarins sem sam-
kvæmt aðalskipulagi Reykjavík-
ur á að hefjast eftir sex ár og vera
lokið eftir fjórtán. „Á nú að flytja
völlinn, þegar búið er að byggja
þessa fínu nýju flugstöð?“ munu
menn spyrja og hafa töluvert til
síns máls.
Réttnefnd samgöngumiðstöð
Reykjavíkur mun verða til þegar
Strætó flytur á BSÍ. Annað þurf-
um við ekki. Innanlandsflug hefur
dregist saman um 15% frá því að
framkvæmdir fyrir austan stóðu
sem hæst.
Skúrinn í Skerjafirðinum sem
dugði fínt árið 2007 ætti að geta
þjónað sínu hlutverki í kreppunni
árið 2010.
Samgöngumiztök
Kveikjan að greininni er vegna skýrslunnar um vistheimilin
að Jaðri, Silungapolli og Reykja-
hlíð. Brynja, fréttakona Kast-
ljóssins, ræddi við Rósu Ólöfu um
dvöl hennar í Reykjahlíð og spurði
hvernig hún telji stöðuna í dag. Rósa
Ólöf svaraði að vegna fátæktar eru
börn enn í dag látin axla ábyrgð
langt umfram getu sína. Enn má
spyrja hvort ofbeldi, kynferðislegt
sem andlegt sé enn við lýði í dag.
Sagan segir að ákveðin brotalöm
hefur verið í samfélaginu sem veld-
ur skelfilegum hörmungum aftur og
aftur. Samnefnarinn er agaleysi og
ófullnægjandi eftirlit. Undanfarið
má nefna nokkur atriði sem bera
þennan samnefnara eins og örlög
drengjanna á Breiðavíkurheimil-
inu, efnahagshrunið, aðdragandi
og afleiðingar þess þar sem lykil-
stofnanir hafi brugðizt skyldum
sínum eins og Fjármálaeftirlitið,
Seðlabankinn. Þingmenn flýja örlög
landsdómsins. Ætla þeir þá að nýta
hefðbundna ákæruleið í staðinn?
Samnefnarinn þarf að vera opin-
bert regluverk sem skilgreinir hin
nauðsynlegu úrræði til að afstýra
mistökum og hörmungum af mann-
legu eðli. Augljóst er að þar sem
börn eru án nægilegs eftirlits, þar
er aukin hætta á misnotkun. Einn af
rómversku keisurunum laugaði sig
oft með litlum drengjum sem hann
kallaði „fiskana“ sína. Sama gild-
ir um fé sem er án hirðis þar eru
freistingarnar miklar, fáar regl-
ur, ójafnvægi í valdahlutföllum
stofnana sem eiga að gæta og vera
gætt. Það hafa verið gerðar nokkrar
skýrslur nýlega um misþyrmingar
og vanrækslu á börnum og misbeit-
ingu valds í stjórnun efnahags-
mála. Hér verður ljóst að hið raun-
verulega og virka eftirlit vantar en
hvenær kemur það? Skilgreina þarf
hvaða áhættuþættir hindra að börn
á vistheimilum og eigin heimilum
njóti alltaf fullrar verndar og fylgja
þeim eftir með virku eftirliti.
Til samanburðar um virkt eftirlit
má nefna hið alþjóða flugöryggi og
þá vinnu sem er lögð í það. Hér hafa
yfirvöld valið að leggja þrotlausa
vinnu í að auka öryggi á öllum svið-
um allt frá flugvélaframleiðslu til
daglegs flugrekstrar. Í Bandaríkj-
unum einum eru yfir nítján þúsund
farþegaflug daglega og líkurnar á
að lenda í flugslysi þarf viðkom-
andi að vera yfir 90 ár samfleytt á
flugi. Væri farþegaflug við lýði ef
íslenzka fjármálaöryggið og vernd
barna gilti?
Kjarninn er sá að þeir sem bera
ábyrgð í hvaða máli sem er verða
að hafa siðferðilegt þrek til að axla
hana og koma á fullkomnu eftirliti
með áhættuþáttum. Þannig myndi
svarið til Brynju fréttakonu vera að
ef skýrt, opið og fullkomið eftirlit
sé með högum barna þá séu málin
komin í lag en annars ekki. Höfum
við þrek til að gera betur?
„Þegar eftirlitið vantar“
Eftirlit
Lúðvíg Lárusson
sálfræðingur og MBA
Samnefnarinn er agaleysi og ófullnægj-
andi eftirlit.
Matardagar2010
í Vetrargarðinum í Smáralind
23.-26. september
Föstudagur 24. september
Íslandsmót nema í matreiðslu og framreiðslu 8.00-15.00
Sjónvarpskokkakeppni 16.00-17.30
Íslandsmeistaramót í hamborgaraáti 17.00-17.15
Úrslit dagsins kynnt, verðlaunaafhending 18.00-18.30
Laugardagur 25. september
Súpukeppni Knorr 11.00-13.30
Kokkalandsliðið sýnir „Kalt keppnisborð“ 12.00-18.00
Eftirréttur ársins 14.00-17.30
Úrslit dagsins kynnt, verðlaunafhending 18.00-18.30
Sunnudagur 26. september
Úrslitakeppni: Matreiðslumaður ársins 8.00-15.30
Horn á höfði, brot úr Barnasýningu ársins 2010 12.00
Klakaútskurður, sýning og kennsla 12.00-18.00
Kokteilkeppni 14.00-16.00
Úrslit dagsins kynnt, verðlaunafhending 17.00-17.30
Dagskrá:
Komdu í Vetrargarðinn í Smáralind
um helgina og upplifðu það besta
í íslenskri matargerð.
Borgarleikhúsið sýnir brot úr Barnasýningu ársins
2010, Horn á höfði.
Öll börn sem koma í Veröldina okkar á
Matardögum 2010 fá frían ís frá Emmess ís!
Sýnendur kynna matartengda vöru
og þjónustu á sýningarsvæði.
Klúbbur matreiðslumeistara