Fréttablaðið - 16.10.2010, Blaðsíða 36

36 16. október 2010 LAUGARDAGUR
K
arlmenn eru fús-
ari en nokkru sinni
fyrr að axla ábyrgð í
málefnum fjölskyld-
unnar, til að mynda
með því að fara í
ófrjósemisaðgerð, hafi par ákveð-
ið að eignast ekki fleiri börn. Þetta
segir Guðjón Haraldsson þvag-
færaskurðlæknir. Í fyrra fóru 358
karlar í ófrjósemisaðgerðir en tíu
árum fyrr voru þeir 202, árið 1995
voru þeir 87.
„Karlmenn eru miklu fúsari til
þess að axla ábyrgð á stærð fjöl-
skyldunnar en var,“ segir Guðjón
Haraldsson þvagfæraskurðlækn-
ir. Hann segir ófrjósemisaðgerð-
ir ekki lengur feimnismál, sem sé
afar gott. „Menn ræða þetta sín á
milli sem góða og varanlega getn-
aðarvörn. Það hefur orðið mjög
heilbrigð, opin og vandræðalaus
umræða um þessar aðgerðir,“
segir Guðjón sem segir mikið hafa
breyst þegar horft sé tíu til fimmt-
án ár aftur í tímann. „Þátttaka
karla í umönnun er orðin meiri og
þeir eru virkari í fjölskyldulífinu
sem hefur örugglega sitt að segja.
Fólk er almennt gríðarlega vel
upplýst og veit að þessi aðgerð er
ekki mikið mál og dregur ekki úr
kynhvötinni nema síður sé.“
Fullkomin getnaðarvörn
Guðjón segir þó afar mikilvægt að
menn velti vel fyrir sér aðgerðinni
áður en þeir láti til skarar skríða.
Þeir fari til að mynda alltaf fyrst
í viðtal hjá þvagfæraskurðlækni
þar sem farið er yfir aðgerð-
ina og hvernig hún fer fram og
eftirmál.
Í stuttu máli eru sáðleiðarar í
eistum karlmanns rofnir, stykki
tekið úr þeim og lokað fyrir báða
enda. Aðgerðin er minni hátt-
ar og nægir staðdeyfing. Guðjón
segir þó suma karlmenn kjósa
að vera svæfðir, sumir vilji ekki
vera vakandi í aðgerðinni. Karl-
menn séu almennt fljótir að jafna
sig eftir aðgerðina og fari heim
að henni lokinni. Til samanburð-
ar sé ófrjósemisaðgerð á konum
mun meira mál en fara þarf inn
í kviðarhol kvenna til að loka
eggjaleiðurum með klemmum eða
plasthringjum.
Eftir að sáðleiðarar hafa verið
rofnir komast sáðfrumurnar ekki
leiðar sinnar og að átta vikum
loknum eru þeir búnir að tæma
sig og getnaðarvörnin er fullkom-
in. Sæðisvökvi heldur hins vegar
áfram að myndast, hann á að mestu
leyti upphaf sitt í blöðruhálskirtli
og sáðblöðrum og karlmenn sjá
því vart mun á sæðismagni eftir
aðgerð. Eini munurinn er sá að
engar sæðisfrumur eru í sæðinu.
Eftir átta vikur er karlmönnum
ráðlagt að skila inn sæðisprufu til
að athuga hvort aðgerðin hafi ekki
skilað tilætluðum árangri.
„Aðgerðin er varanleg getnaðar-
vörn og þeir sem í hana fara verða
að gera sér grein fyrir því. Árang-
ur af endurtengingu sáðleiðara er
til að mynda ekki sérlega góður eða
innan við 30 prósent. Sá möguleiki
er reyndar einnig fyrir hendi að
sækja sæðisfrumur í eistun og nota
til tæknifrjóvgunar. Af því er betri
árangur eða yfir 50 prósent.“
Biðja um herraklippingu
„Hópurinn sem hingað kemur er að
langstærstum hluta karlmenn eldri
en 35 ára sem eru í sambandi og
eiga á bilinu tvö til fjögur börn og
eru sáttir við það hlutskipti. Þeir
gantast gjarnan með það strákarn-
ir þegar þeir koma hingað að þeir
séu að fara í herraklippingu og þá
er öllum hér ljóst hvað um er að
ræða,“ segir Guðjón.
Axla ábyrgð með
ófrjósemisaðgerð
Sífellt fleiri karlar fara í ófrjósemisaðgerð. Langflestir eru í sambandi og
hafa eignast tvö börn eða fleiri þegar þeir ákveða að eignast ekki fleiri börn.
Sigríður Björg Tómasdóttir komst að því að fjölgun aðgerða er ein birtingar-
mynd þess að karlar taka meiri ábyrgð í fjölskyldulífinu.
„Ég fór í ófrjósemisaðgerð þegar ég var þrítugur. Hjá mér atvikaðist þetta þannig
að við hjónin settumst niður og skoðuðum stöðuna okkar. Við vorum þá búin
að eignast okkar þriðja barn, þetta var fjárhagslega erfiður tími þó að við höfum
þraukað það. En við sem sagt ákváðum að við vildum ekki eignast fleiri börn og
ég sé alls ekki eftir því,“ segir Einar Halldór Jónsson.
„Auðvitað varð ég að hugsa þetta alveg til enda og ég gerði það, ég settist
niður með sjálfum mér og hugsaði: ég á þessi þrjú börn og hvað er það versta
sem getur gerst? Ég er ekki það barnalegur að ég haldi að það sé tryggt að ég
verði með konunni minni það sem eftir er ævinnar. En ég hugsaði með mér,
hvað er það versta sem getur gerst? Jú, það að hún hendi mér út. Er þá það fyrsta
sem ég ætla að gera að eignast ný börn með nýrri konu? Ég velti þessu fyrir mér
og komst að því að ég ætlaði ekki að hafa áhyggjur af því. Sama hvað gerist þá
á ég alltaf þessi börn og þarf ekki að eignast fleiri. Og þannig er þetta líka mjög
rómantísk ákvörðun, ég er með þessu að segja að ég ætli bara að eignast þessi
börn sem við eigum saman. Svona aðgerð hefur líka góð áhrif á kynlífið, það þarf
ekki að hugsa frekar um getnaðarvarnir en konan þoldi illa pilluna.“
Einar Halldór segir það ekki hafa komið til greina á sínum tíma að konan hans
færi í ófrjósemisaðgerð til að koma í veg fyrir frekari barneignir. „Aðgerðin á
konum er erfiðari og svo var hún nýbúin í erfiðri nýrnaaðgerð. En aðgerðin tók
enga stund og ég fór heim samdægurs, þetta snýst aðallega um að taka ákvörð-
unina,“ segir Einar Halldór, sem segist aldrei hafa séð eftir henni. Þó hafi hann
slegið á þráðinn til læknis nýverið til að fá upplýsingar um líkurnar á því að hann
gæti eignast barn. Þau hjónin hafi fengið smá fiðring, en þegar þau hafi sest
niður og skoðað málið þá hafi þau afráðið að bæta ekki við fjórða barninu. „Við
eigum þrjú börn, 12, 15 og 19 ára gömul og þau þurfa á okkur að halda í dag,
sambandið breytist þegar börnin eldast en þau þurfa samt á manni að halda.
Svo þarf líka að hugsa um fjárhagslegu hliðina þegar barneignir eru íhugaðar.“
Einar Halldór hefur verið opinskár um þessa ákvörðun sína frá fyrstu tíð.
„Þetta er ekkert feimnismál þó að það hafi oft vakið hlátur til að byrja með að
ég hafi farið í ófrjósemisaðgerð. Ég hef oft verið kallaður Einar grjónapungur af
vinum mínum,“ segir Einar Halldór og hlær. „En ég sé alls ekki eftir þessu og hef
oft sagt við vini mína: if you got the balls to do it then do it.“
GÓÐ ÁHRIF Á KYNLÍFIÐ
19
95
19
96
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
700
600
500
400
300
200
100
0
ÓFRJÓSEMISAÐGERÐIR 1995 - 2009
Á sama tíma og ófrjósemisaðgerðum karla hefur fjölgað hefur ófrjósemis-
aðgerðum kvenna fækkað mikið. Að mati Reynis Tómasar Geirssonar, yfir-
læknis á kvennadeild Landspítalans, er vitaskuld samhengi þar á milli. Hann
segir viðhorf karlanna greinilega hafa breyst mjög mikið. Þeir taki meiri þátt
í fjölskyldulífinu en fyrr og óttist ekki lengur að ófrjósemisaðgerð dragi úr
karlmennsku þeirra.
Aðgerðin á konunum sé vissulega meira mál, en á það beri einnig að líta
að til séu betri getnaðarvarnir nú fyrir konur á seinni hluta fæðingaraldurs,
til að mynda hormónalykkjan, sem sé getnaðarvörn sem dugar í fimm ár
eftir að hún hefur verið sett í. Hann bendir einnig á að eftir að fæðingar-
aldur kvenna hækkaði þá þurfi konur síður á ófrjósemisaðgerð að halda.
FLEIRI KARLAR OG FÆRRI KONUR
Karlar
Konur
FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
Suðurlandsbraut 20, Reykjavík | Sími 588 0200 | www.eirvik.is
KAFFIVÉLAKYNNING
Þér er boðið í kaffi
í dag frá kl 11:00 til kl 15:00
Jura kaffivélar fyrir alla sem elska kaffi