19. júní - 19.06.1969, Page 39

un, öðlast konur engan aðgang að embættum né
heldur rétt á að njóta góðs af styrktarfé því, er hingað
til hefur ákveðið verið námsmönnum við presta- og
læknaskólann. Konur mega heldur ekki stiga í stól-
inn, þótt þær njóti kennslu í prestaskólanum eða hafi
gengið undir próf það í guðfræði, er um getur í
2. grein." (Stjórnartiðindi).
IIIII7 Bríet Bjarnhéðinsdóttir heldur fyrirlestur opinberlega
30. des. 1887. Fyrirlesturinn gefinn út á prenti 1888.
1UI19 Kvenrjafræðarinn — 370 blaðsiðna bók um heimilis-
störf og matargerð — eftir Elinu Jónsdóttur Briem,
forstöðukonu Kvennaskólans á Ytri-Ey i Húnavatns-
sýslu, gefinn út i Reykjavik 1889. (4. útgáfa 1911).
— Camilla (Stefánsdóttir) Bjarnarson (Torfason síðar)
tók stúdentspróf í Kaupmannahöfn árið 1889 og ári
síðar cand. phil. próf við Hafnarháskóla. (Melkorka
1960, 1. liefti 16. árg., grein eftir Ragnheiði Guð-
mundsdóttur, lækni).
1U90 Ölafia Jóhannesdóttir gengur undir fjórðabekkjarpróf
í Latínuskólanum. Var fyrst synjað um það, þrátt
fyrir lögin 1886. Sótti um að taka stúdentspróf eftir
eitt ár, en var synjað um það. Nafn Úlafíu finnst ekki
i skólaskýrslum hins lærða skóla. (Ólafía Jóhannes-
dóttir — Rit I, bls. 114—117, og Hannes Þorsteins-
son — Endurminningar . . . 1962, bls. 152).
IH94 8 konur í Reykjavík boða til fundar 26. janúar 1894
til þess að koma á samskotum til styrktar háskóla á
Islandi. Um 200 konur úr Reykjavík og af Seltjarnar-
nesi komu á fundinn. Þessi fundur var upphaf Hins
íslenzka kvenfélags, sem hafði réttindamál kvenna
aðallega á stefnuskrá. Þorbjörg Sveinsdóttir ljósmóðir
var lífið og sálin í félaginu, en Ólafia Jóhannesdóttir
var hennar önnur hönd. (Nýtt Kvennablað 1944,
5. árg., 4. tbl., grein eftir Ragnhildi Pétursdóttur og
Ólafiu Jóhannesd. — Rit I, bls. 25, og neðanmáls á
bls. 137).
1095 Tvö kvennablöð hefja göngu sina 1895:
Framsókn á Seyðisfirði 8. janúar. Ritstjórar Sigríður
Þorsteinsdóttir og Ingibjörg Skaptadóttir.
KvennablaSiS í Reykjavík 21.febrúar. Ritstjóri Briet
Bjarnhéðinsdóttir.
1097 Fyrsta kona á íslandi tekur burtfararpróf í Lærða-
skólanum í Reykjavik. 1 skólaskýrslu fyrir skólaárið
1896—97 segir svo: „í desember mánuði var yngis-
mey Elínborgu Jakobsen, dóttur skóara J. Jakobsens
(fæddri í Reykjavik 10. okt. 1871), veitt inntaka í
6. bekk skólans af stiftsyfirvöldunum samkvæmt bréfi
ráðgjafans fyrir Island, dags. 10. nóv. 1896.“ Stú-
dentsprófinu lauk hún 30. júní 1897, en 4. bekkjar-
próf tók hún í júní mánuði 1894.
1090 Fyrstu lærðu lijúkrunarkonurnar á Islandi, sem um
er vitað, útskrifast frá Diakonissestiftelsen í Kaup-
mannahöfn: Guðný Guðmnudsdóttir og Kristín Hall
grimsdóttir.
Ársskýrsla Diakonissestiftelsen 1898, bls. 16: „De to
förste islandske elever, som vare uddannede paa Dia-
konissestiftelsen, Kristin Hallgrimsdatter og Gudny
Gudmundsdatter, rejste hjem i Efteraaret og begyndte
Pleje paa det nye Spedalskhedshospital i Reykjavik
stralcs ved dets Aabning i Okt. 1898;.......“
1900 Ný hjúskaparlög. Gift kona fær að ráða yfir eigin
tekjum og séreignum sinum. Að öðru leyti hefur
bóndi einn umráð yfir félagsbúinu. (Lög nr. 3 12.
jan. 1900 um fjármál hjóna. — Stjórnartiðindi).
1902 Kjörgengi til sveitarstjórna og sóknarnefnda fá nú
þær konur, sem fengu kosningarrétt samkv. lögum
12. maí 1882. (Lög 6. nóv. 1902 — Stjórnartíðindi).
1904 Konum leyfð innganga í Menntaskólann i Reykjavik
með reglugerð um skólann 9. sept. 1904, 3. grein:
„Þegar því veiúur við komið, skal skólinn vera sam-
skóli, jafnt fyrir stúlkur sem pilta.“ (Stjórnartíðindi).
Laufejr Valdimarsdóttir (dóttir Brietar Bjarnhéðins-
dóttur) sezt í skólann strax sama haust og lýkur stú-
dentsprófi 1910. (Skólaskýrslur Hins almenna
menntaskóla í Reykjavik).
1905 Stofnaður lýðháskóli að Hvítárbakka i Borgarfirði.
Skólinn er samskóli, jafnt fyrir stúlkur sem pilta.
Samkennsla í öllum námsgreinum nema leikfimi.
Allt að einn þriðji hluti nemenda var að jafnaði
stúlkur. (Hvitárbakkaskólinn — saga lians og starf
eftir Sigurð Þórólfsson 1920).
1906 Björg Þ. Blöndal skrifar í des. 1906 grein um Barns-
mœSur, er birtist í Skírni 1907. Rekur hún sögu rétt-
arstöðu ógiftra mæðra og barna þeirra á Islandi og
á Norðurlöndum.
1907 27. janúar 1907 stofnar Briet Bjarnhéðinsdóttir Kven-
réttindafélag Islands. Sama ár flytur Guðrún Péturs-
dóttir tillögu um réttindi óskilgetinna barna og mæðra
þeirra á fundi i júnímánuði. (40 ára afmælisrit
KRFl).
— Konur í Reykjavik og Hafnarfirði fá kosningarrétt og
kjörgengi til bæjarstjórnarkosninga með sömu skil-
yrðum og karlmenn með lögum frá 22. nóv. 1907.
(Rvik nr. 86 og Hf. nr. 75. — Stjórnartíðindi).
1900 Mesti pólitíski sigur íslenzkra kvenna; Kvennalisti
til bæjarstjórnarkjörs í Reykjavik 24. janúar 1908
var kosinn með öllum 4 konunum sem á honum voru.
50% af konum á kjörskrá i Reykjavik tóku þátt i
kosningunum og 58% af þeim kaus kvennalistann.
(40 ára afmælisrit Kvenréttindafélags Islands — 1947
og Isafold 25. jan. 1908).
— Ungmennafél. Islands sendi frá II. sambandsþingi sínu
áskorun til Alþingis um m. a. að Iækka kosningar-
réttaraldur og að veita konum jafnrétti við karlmenn.
(Ungmennafélög íslands 1907—1937. Utg. 1938).
— Halldóra Bjarnadóttir verður fyrsti skólastjóri við
næststærsta barnaskóla landsins — á Akureyri —
eftir að skólaskylda kemst á með lögum 22. nóv. 1907.
(Kennaratal á íslandi).
1909 Lög nr. 35 30. júlí 1909 um stofnun háskóla, 17. grein:
„Hver sá, kona sem karl, er lokið hefur stúdentsprófi
við hinn almenna menntaskóla eða annan lærðan
skóla honum jafngildan, á rétt á að vera skrásettur
háskólaborgari .............“ (Stjómartíðindi).
1911 Lög nr. 37 11. júlí 1911 um rétt kvenna til embættis-
náms, námsstyrks og embætta hljóða svo: „l.grein.
Konur eiga sama rétt eins og karlar til að njóta
kemtslu og Ijúka fullnaóarprófi í öllum menntaskól-
um landsins. — 2. gr. Konur eiga sama rétt eins og
karlar til hlutdeildar í styrktarfé þvi, sem veitt er af
1 9. JÚNÍ
37